W USA przemyślanki promowały Dzienniki Reni Spiegel

Ponad dwieście osób w polskim konsulacie w Nowym Jorku (USA) uczestniczyło w spotkaniu poświęconym promocji Dziennika Reni Spiegel, młodej przemyślanki, w 1942 r. zamordowanej przez hitlerowców na ulicy getta w Przemyślu.

Renia, uczennica przemyskiej szkoły, jeszcze przed wybuchem II wojny światowej zaczęła pisać pamiętnik. Nie przestała go tworzyć po napaści Niemiec, a następnie Rosjan na Polskę. Renia spisuje doświadczenia typowe dla nastolatki. Jednak w pamiętniku zawarte są również bezcenne opisy okupacyjnej rzeczywistości Przemyśla. A właściwie jego prawobrzeżnej części. Na początku II wojny światowej miasto było podzielone pomiędzy okupantów niemieckiego i sowieckiego. Renia mieszkała w domu przy dzisiejszej ul. Słowackiego, w części sowieckiej.

Po ataku III Rzeszy na Sowietów, ta część miasta trafiła pod okupację niemiecką. Później opisuje tragedię getta. Notki uzupełniała wierszami. Miała talent. Renię Spiegel, tydzień po jej osiemnastych urodzinach, w przemyskim getcie zastrzelił Niemiec.

Ocalony pamiętnik, świadek zagłady

Pamiętnik Reni udało się ocalić. W jakiś sposób trafił do młodszej siostry Elżbiety Ariany Bellak. Jej udało się przeżyć II wojną światową. Wyemigrowała do USA, dzisiaj mieszka w Nowym Jorku. W styczniu 2014 r., w polskim konsulacie w Nowym Jorku spotkała reżysera Tomasza Magierskiego. Pokazała mu pamiętnik, a reżyser nie mógł się oderwać od czytania.

- Jest to dzieło literackie i dokument czasów zagłady. Dziennik zawiera również wiersze charakteryzujące się niebywałą dojrzałością i wrażliwością, komentujące jej stany emocjonalne, ale też scenę historyczną. Historia Reni i jej siostry Ariany jest nieznana i dlatego zdecydowałem się, żeby ją opowiedzieć i równocześnie przywrócić do życia twórczość Reni Spiegel - mówi pan Tomasz.

W 2015 r. powołana została Fundacja Reni Spiegel, a Tomasz Magierski jest jej prezesem.

Dzienniki zostały wydane. Ich promocja odbyła się w polskim konsulacie w Nowym Jorku. Jednymi z najważniejszych bohaterek tego spotkania były dwie młode przemyślanki, Aleksandra Bernatek i Klaudia Wiśniowska. Aktorki Grupy Teatralnej „Garderoba”, działającej w Centrum Kulturalnym w Przemyślu. Grupa pod kierunkiem reżyser Barbary Płocicy przygotowała spektakl teatralny „Dziennik Reni Spiegel”. Autorem scenariusza jest Tomasz Magierski. W przedstawieniu Aleksandra odtwarza rolę Reni.

Głos Reni po 76 latach „zabrzmiał” w Nowym Jorku

Aleksandra i Klaudia zaprezentowały w konsulacie program muzyczno - poetycki, oparty na tekstach Reni, przygotowany przez Barbarę Płocicę, dyr. Grupy Teatralnej „Garderoba”. W spotkaniu uczestniczyło ponad 200 osób. M.in. konsul generalna RP w Nowym Jorku Urszula Gacek, wicekonsul Mateusz Stąsiek, siostra Reni Elżbieta Ariana Bellak, oraz siostrzenica Alexandra Bellak. Goście byli pod wielkim wrażeniem.

- Dla mnie bardzo ważne było, aby świat poznał postać Reni. Jej życie, wiersze, jej piękną duszę - tak skomentowała dla TVP Alexandra Bellak.

Tomasz Magierski przygotowuje film dokumentalny o Reni . Chce dotrzeć do świadków albo ich rodzin. M.in. pragnie dowiedzieć się, w jaki sposób pamiętnik przetrwał, jak udało się go wydostać z getta. Najprawdopodobniej z getta przemycił notatnik przyjaciel Reni, Zygmunt. Kto jeszcze pomagał? Ślady prowadzą do Ludomira Leszczyńskiego, przedwojennego przedsiębiorcy przemyskiego. Poszukiwania trwają.