Zbiorowe zwolnienia w podkarpackich firmach przemysłu lotniczego. Dominik Łazarz, rzeszowski ekonomista: kryzys będzie trwał latami

- Kolejne osoby zgłaszają się do nas i informują o zbiorowych zwolnieniach w podkarpackich firmach przemysłu lotniczego. Skąd zła sytuacja firm?

- Związane jest to przede wszystkim z tym, że cała branża lotnicza zamarła. Ilość połączeń się zmniejszyła. Ludzie mniej chętnie korzystają z transportu lotniczego, ucierpiała turystyka międzynarodowa, a to sprawia, że linie lotnicze mają problem.

Ok. 50 proc. kosztów linii lotniczych to koszty stałe, czyli nawet jeśli samoloty nie latają, to firmy muszą je płacić. To sprawia, że linie lotnicze mniej realizują zamówień do firm, które produkują podzespoły. Nasze firmy z przemysłu lotniczego zaczynają mieć mniej zamówień, to powoduje zwalnianie pracowników.

- Jak ważny dla Podkarpacia jest przemysł lotniczy? Jak przez ten kryzys może ucierpieć całe województwo?

- W ramach środków unijnych województwo podkarpackie określiło tzw. kluczowe obszary wsparcia. Jednym z nich jest właśnie przemysł lotniczy. Generuje dużą wartość dodaną dla województwa. Na pewno ten kryzys wpłynie na ilość zatrudnionych w tym sektorze oraz spadek odprowadzania różnych opłat choćby do budżetu gmin od tych firm.

Do tej pory pisaliśmy na ten temat:

• Zbiorowe zwolnienia w firmach na Podkarpaciu. Przez pandemię pracę straci ponad 2,6 tysiąca osób. Mocno cierpi branża lotnicza
• Masowe zwolnienia w Pratt & Whitney Rzeszów. Pracę straci ok. 330 pracowników firmy
• Cięcia etatów w MTU Aero Engines Polska w Tajęcinie. Na Podkarpaciu rośnie liczba zwolnień w przemyśle lotniczym

- Co ze wzrostem bezrobocia? Jak bardzo jest źle?

- Bezrobocie cały czas rośnie, ale nie jest to wzrost lawinowy. Przypuszczam, że na przełomie września i października wzrost będzie znacznie wyższy. Są tego co najmniej dwa powody: pierwszy to programy osłonowe dla pracowników, z których w ramach tarczy antykryzysowej skorzystali przedsiębiorcy. Te będą się właśnie wtedy kończyć.

Drugi powód to to, że część z nas dostała wypowiedzenia umowy o pracę, których okres będzie się kończyć właśnie we wrześniu czy październiku.

Jest jednak światełko w tunelu. W nowym budżecie unijnym jest zaplanowany cały fundusz tzw. odbudowy. Nazywa się Next Generation EU i ma wspierać właśnie gospodarki i firmy najbardziej dotknięte epidemią koronawirusa. Mam nadzieję, że za kilka miesięcy polski rząd zdoła uruchomić te środki. Pamiętajmy, że za kilka dni okaże się, jaki jest spadek PKB za ostatnie miesiące. Na pewno będzie duży, kwestia tylko jak duży.

- Czy podkarpacki przemysł lotniczy podniesie się z tego kryzysu?

- Z moich rozmów ze znajomymi ekspertami odnośnie lotnictwa, wynika, że kryzys będzie trwał latami. Moim zdaniem kilka lat minie, zanim wrócimy do stanu sprzed pandemii.

Wszystko obraca się wokół tego, że ilość operacji lotniczych się zmniejszyła. Ludzie się boją latać, przemieszczać, ze względu na pandemię. Nawet patrząc na nasze rzeszowskie lotnisko, to ilość obsługiwanych pasażerów stale rosła, a w tym roku będzie spadek.

- A kiedy możemy spodziewać się jakiejkolwiek poprawy tej sytuacji?

- Myślę, że końcem 2021 roku gospodarka zacznie się powoli odbijać, rosnąć. Też wtedy wpłyną nowe środki unijne, które są istotne z punktu widzenia walki ze skutkami COVIDu. 2021 rok to start nowej perspektywy finansowej Unii Europejskiej. Myślę, że wtedy zobaczymy jakieś odbicie w gospodarce, takie, które poskutkuje tym, że bezrobocie zacznie się zmniejszać, że budżet zacznie zyskiwać więcej z podatków. Dzisiaj jest on w bardzo złej kondycji. Przewiduje się, że dziura budżetowa może być największa od 1989 roku.

- Przewiduje się drugą falę zakażeń na jesień. Czy to oznacza kolejny cios w gospodarkę?

- Przewiduje się, ale na pewno druga fala koronawirusa nie spowoduje tego, co było wcześniej, czyli zamknięcia gospodarki. Żadne państwo europejskie, w tym Polska, nie prognozuje takiego lockdownu jak wcześniej.

To spowodowało ogromne spustoszenie gospodarcze i dzisiaj rząd powinien raczej egzekwować to, co wprowadził wcześniej, czyli maseczki w sklepach, na dworcach, w autobusach niż zamykać gospodarkę. Przewiduję, że druga fala koronawirusa nie spowoduje zamknięcia całej gospodarki. Po prostu nas na to nie stać, to by była katastrofa, a już jest tragiczna sytuacja budżetowa.

- Czy oprócz przemysłu lotniczego mamy inne powody do zmartwień?

- Warto zauważyć, że poza rosnącym bezrobociem i trudnościami z znalezieniem pracy, obywatelom coraz mniej zostaje w portfelach przez szalejącą inflację. Mamy najwyższy wzrost cen w Unii Europejskiej. To oznacza, że coraz droższe jest życie, a ceny rosną przede wszystkim na produktach podstawowych.

Ja to nazywam nieroztropną polityką społeczną rządu. Dużo pieniędzy wydajemy np. na program 500+, ale nie są to pieniądze powiązane z pracą. Nie krytykuję tego programu, bo uważam, że jest potrzebny, ale powinien on być powiązany z pracą. Mamy dużą ilość pustego pieniądza na rynku i to automatycznie zawyża ceny. Do tego trzeba też dodać niezrozumiałą dla mnie drastyczną obniżkę stóp procentowych przez RPP, co powoduje, ze są praktycznie zerowe i tym samym najniższe w historii Polski.

GOŚĆ NOWIN: Adam Hamryszczak, prezes lotniska Rzeszów-Jasionka