Laboratorium termojądrowe na Podkarpaciu?

Podkarpacie jest poważnie brane pod uwagę, jako lokalizacja przyszłego laboratorium termojądrowego. W laboratorium tym mają być badane materiały, które w przyszłości zostaną wykorzystane do budowy reaktora nowej generacji - termojądrowego. Rozmowy w tej sprawie prowadzone były w ubiegłym tygodniu w Barcelonie, gdzie ma siedzibę agencja Fusion For Energy, zajmująca się wyborem lokalizacji tego laboratorium. - Mamy w tej dziedzinie konkurencję, bo o tę inwestycję zabiegają także dwa inne europejskie kraje: Hiszpania i Chorwacja - wylicza Piotr Czerepiuk, pełnomocnik zarządu województwa podkarpackiego do spraw regionalnej strategii innowacji, który był na spotkaniu w Barcelonie. - Zajmujemy się tym tematem już od kilku lat. Po raz pierwszy pojawił się w sierpniu 2013 roku. Wtedy odbyło się spotkanie na Politechnice Rzeszowskiej, byli m.in. przedstawiciele Instytutu PAN z Krakowa i padła propozycja, żeby tę inwestycję próbować zlokalizować na Podkarpaciu.

Powstało konsorcjum

W marcu 2014 roku powstało konsorcjum Europejskie Laboratorium Badawcze Nowych Materiałów ELA-MAT Podkar-packie. - Konsorcjum powstało po to, żeby działać na rzecz powstania laboratorium badawczego w Polsce - dodaje Czerepiuk. - W jego skład wchodzą trzy politechniki: Rzeszowska, Warszawska i Wrocławska, a także Akademia Górniczo-Hutnicza oraz m.in. Instytut Fizyki Jądrowej w Krakowie, Instytut Plazmy i Laserowej Mikrosyntezy w Warszawie oraz Stowarzyszenie Dolina Lotnicza.

Cały czas w tej sprawie toczą się rozmowy. Ostatnie spotkanie odbyło się w Barcelonie. - Spotkanie miało charakter warsztatów, które miały przygotować państwa zainteresowane budową tej infrastruktury badawczej do sporządzenia jak najlepszej aplikacji - tłumaczy Czerepiuk. - Przedstawiciele państw zainteresowanych budową laboratorium dowiedzieli się także, jakie warunki musi spełniać teren, na którym miałoby być ono lokalizowane. My mamy siedem propozycji lokalizacji, ale na razie nie możemy ich ujawniać, bo trwają negocjacje. Koszty takiej budowy szacowane są dzisiaj na 400 mln euro - podkreśla Piotr Czerepiuk.

Teraz ruch polskiego rządu

Czerepiuk dodaje, że projekt budowy laboratorium jest wpisany do krajowej Strategii Odpowiedzialnego Rozwoju, która jest w tej chwili konsultowana. Ostatecznie zostanie zatwierdzona w październiku, wtedy się okaże, czy projekt się w niej znalazł. Jest też sprawa finansowania. - Żebyśmy mogli skorzystać z unijnych pieniędzy, musi na to wyrazić zgodę Komisja Europejska. Jeżeli to zrobi, to wtedy polski rząd zdecyduje, czy zgłasza swoją propozycję i czy startujemy do walki o budowę tej inwestycji. Musi to zrobić do grudnia tego roku. Jeżeli tak się stanie, to mamy ogromne szanse, żeby ta inwestycja powstała na Podkarpaciu.

Budowa laboratorium ma się rozpocząć w 2020 r., a zakończyć w 2023.