Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

W Jaśle uczczono "Solidarność" i jej twórców

Ewa Wawro
Ks. Stanisław Marczak, Andrzej Kachlik i Stanisław Galon odsłonili tablicę upamiętniającą pierwsze zebranie Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego NSZZ "Solidarność” w Jaśle.
Ks. Stanisław Marczak, Andrzej Kachlik i Stanisław Galon odsłonili tablicę upamiętniającą pierwsze zebranie Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego NSZZ "Solidarność” w Jaśle. FOT. MAREK DYBAŚ
Wczoraj w Jaśle odbyły się uroczystości z okazji 30. lecia "Solidarności", ruchu społecznego, który zmienił historię Polski i świata.

Odsłonięto tablicę pamiątkową i przypomniano wydarzenia tamtych dni i ludzi w nich uczestniczących.

Obchody rocznicowe rozpoczęto przed południem mszą świętą w intencji byłych i obecnych pracowników Gamratu w kościele w Dąbrówce. Podczas mszy świętej poświęcony został sztandar Gamratu i wręczono odznaczenia "Zasłużony dla Regionu Podkarpacie". Otrzymali je: pośmiertnie Ryszard Serwiński, Zbigniew Grasela i Tadeusz Dziok.

Popołudniu działacze jasielskiej "Solidarności" zebrali się w Jaśle. Spotkanie poprzedziła uroczysta msza święta w kościele św. Stanisława, po której uczestnicy obchodów przeszli na ulicę 3 Maja, gdzie odsłonięto tablicę upamiętniającą pierwsze zebranie Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego NSZZ "Solidarność" w Jaśle.

- Tablica będzie przypominać o ludziach, którzy wtedy rozpoczęli marsz drogą, która doprowadziła do Polski wolnej, niepodległej i demokratycznej - mówił Andrzej Kachlik, jeden z twórców jasielskiej solidarności.

Następnie podczas spotkania w sali narad PNiG Kazimierz Poniatowski przypomniał historię jasielskiej "Solidarności".

Kolebką "Solidarności" w 1980 r. w Jaśle było przedsiębiorstwo Państwowa Komunikacja Samochodowa oddział Jasło. Pod koniec sierpnia 1980 r. powołano tam Komitet Strajkowy, a jego przewodniczącym został Kazimierz Dubas (kierowca, pochodzący z Brzostku, zmarł w 1997 r.). kilka dni później, 2 września, powołany został Komitet Organizacyjny Niezależnych i Samorządnych Związków Zawodowych w Krośnie.

W kolejnych tygodniach komitety organizacyjne nowego związku powstawały w innych zakładach pracy rejonu jasielskiego.

- Ponadto do powstania "Solidarności" w naszym rejonie przyczynili się w znaczącym stopniu: ks. dziekan Stanisław Kołtak, ks. dr Stanisław Marczak oraz Marian Matysik, a także nieformalny doradca i opiekun Dubasa - Kazimierz Famurat i jego żona Bożena - wymienia Poniatowski.

25 października 1980 r. w zali Zakładowego Domu Kultury "Chemik" ZTS "Gamrat - Erg" w Jaśle przy ul. 3 Maja odbyło się spotkanie ok. 70 przedstawicieli zakładów pracy rejonu jasielskiego zainteresowanych działalnością w nowopowstającym związku.

Powołano pierwszą jasielską strukturę związkową - Międzyzakładowy Komitet Założycielski NSZZ "Solidarność" w Jaśle. W jego skład wchodzili: przewodniczący - Kazimierz Dubas (PKS), wiceprzewodniczący - Stanisław Galon (Gamrat) i Leszek Twaróg (Wojewódzki Związek Kółek i Organizacji Rolniczych z/s w Jaśle), sekretarz - Teresa Szmigielska (Okręgowy Zakład Transportu i Maszyn Drogowych), skarbnik - Janina Henzel (PKS), członkowie - Bogusław Gładysz (Zakłady Płyt Wiórowych), Ryszard Grabowski (Ośrodek Remontowo - Budowlany Lasów Państwowych), Jan Hap (Huta Szkła), Andrzej Kachlik (Rafineria), Leszek Ochyl (Zespół Opieki Zdrowotnej), Kazimierz Poniatowski (Liceum Ogólnokształcące), Edward Rolski (PPNiG), Stefan Sochacki (Zakład Weterynaryjny).

"Solidarność" jako związek zawodowy zarejestrowano 10 listopada 1980 r.
28 lutego 1981 r. odbyło się we wspomnianym klubie "Chemik" drugie spotkanie działaczy związkowych z rejonu Jasła i powołano Międzyzakładową Komisję Porozumiewawczą NSZZ "Solidarność" w Jaśle, której przewodniczył Andrzej Kachlik.

- Jasielski MKZ, potem MKP, a później Delegatura organizowały uroczystości patriotyczne, połączone przeważnie z uroczystościami religijnymi. Organizowano i udzielano pomocy prawnej poszczególnym zakładom, ale także osobom indywidualnym. Wydawano odezwy i apele z okazji narodowych świąt - przypominał Poniatowski.

Podczas wczorajszego spotkania przypominano także jaślan internowanych w stanie wojennym. Byli to: Kazimierz Bryś (PKP), Ryszard Czyżowicz (Gamrat), Kazimierz Dubas, Roman Fortuna (Fabryka Domów), Tadeusz Górczyk (student AGH, działacz NZS - u), Jan Hap (Huta Szkła), Stanisław Koczwara (Huta Szkła), Stanisław Kopera (PKS), Stanisław Kulig, Andrzej Lechowski (PKP), Ryszard Maciejowski, Emil Mastej, Marian Matysik, Stanisław Maziarz (Gamrat), Walerian Mocek (rolnik z Lublicy), Ryszard Świerz, Gerard Sosiński (Rafineria), Leszek Twaróg.

Strajki miały miejsce przede wszystkim w Hucie Szkła i w OBR - ze, w Wagonowni PKP.

Prawomocnymi wyrokami za działalność związkową w stanie wojennym zostali skazani: Barbara Garbarczyk i Adam Pawluś (odsiedzieli część wyroków) oraz Krystyna Osika - Olszewska (uczennica LO, niepełnoletnia, uniknęła więzienia dzięki poręczeniu dyrektora Juliusza Jankisza). Wiele osób zwolniono z pracy, przeprowadzono liczne zatrzymania na 48 godz. i rewizje w domach oraz zakładach pracy. Kilka osób zostało postawionych przed kolegiami ds. Wykroczeń za działalność związkową.

Jasielscy działacze "Solidarności" zorganizowali w latach 80. druk oraz kolportaż wydawnictw niezależnych. Wydawano biuletyny związkowe, drukowano ulotki, nawet kalendarze. Przywożono także wiele literatury i wydawnictw związkowych z różnych ośrodków w Polsce.

Znaczącym wydarzeniem na lokalnym podwórku była audycja Radia "Solidarność" Jasło nadana 7 października 1984 r. Głównym organizatorem był Wiesław Tomasik, który sprowadził profesjonalny sprzęt i koordynował całość przygotowań.

Pod koniec 80. r. na zewnątrz kościoła pw. Św. Stanisława BM w Jaśle wmurowano dwie tablice poświęcone ks. Popiełuszce (10 V 1987) oraz marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu (13 XI 1988).

W tamtych latach w Domu Parafialnym, dziś zwanym "Kołtakówką", odbywały się spotkania w ramach Duszpasterstwa Ludzi Pracy.

Od 1 kwietnia 1998 roku jasielska "Solidarność" jest w strukturach Regionu Podkarpacie.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na nowiny24.pl Nowiny 24