W 81. rocznicę zagłady Żydów w Nowym Żmigrodzie. Ekumeniczne spotkanie i modlitwa na kirkucie [WIDEO, ZDJĘCIA]

Ekumeniczne spotkanie modlitewne odbyło się przy mogile – jak czytamy na zamieszczonej tablicy – „Pamięci bezimiennych tu pochowanych. Niech ich dusze mają udział w życiu wiecznym”.

Za dusze ofiar hitlerowskiego terroru modlili się duchowni trzech wyznań: ks. Andrzej Stefański z kościoła rzymskokatolickiego w Belgii, ks. Jacek Zdrojewski z kościoła polskokatolickiego w Łodzi, ks. Roman Jagiełło, proboszcz parafii polskokatolickiej w Łękach Dukielskich i ks. Maciej Cyran z kościoła starokatolickiego w Sanoku. Na mogile złożono kwiaty, zapalono znicze i – zgodnie z tradycją żydowską – położono na macewie kamyki.

W spotkaniu uczestniczył Stuart Schear z Nowego Jorku, którego pradziadek Moses Marcus Lang pochodził z Nowego Żmigrodu. Wyjechał do USA w latach wielkiej emigracji w latach 1903 – 1910. W latach 20. XX wieku odwiedził rodzinę w Polsce i na pamiątkę otrzymał tałes modlitewny, przechowywany do dzisiaj. Stuart Schear założył tałes podczas wizyty na mogile zamordowanych w Hałbowie.

Prezes Towarzystwa Miłośników Nowego Żmigrodu Jerzy Dębiec przypomniał zbrodnie dokonane przez Niemców na Żydach w Nowym Żmigrodzie oraz przytoczył zeznania świadków, mieszkańców Nowego Żmigrodu – Stanisława Jakubowskiego, złożone przed Okręgową Komisją Badania Zbrodni Hitlerowskich w Rzeszowie oraz Władysława Kotowicza.

W uroczystości uczestniczyli m.in. dr Joanna Potaczek i Artur Górecki z Centrum Dialogu Między Religiami i Narodami z Sanoka, prezes stowarzyszenia „Sztetl” z Dukli Jacek Koszczan, artysta malarz Janusz Gilewicz, mieszkający w USA oraz członkowie Towarzystwa Miłośników Nowego Żmigrodu.

Po modlitwie na cmentarzu, złożeniu kwiatów i zapaleniu zniczy, odbyło się ekumeniczne spotkanie poświęcone wydarzeniom sprzed 81 lat i zagładzie żmigrodzkich Żydów.

W Hałbowie 7 lipca 1942 roku Niemcy zamordowali - jak wynika z zamieszczonej tam tablicy - 1250 Żydów, głównie z Nowego Żmigrodu oraz najprawdopodobniej także przywiezionych wcześniej z Łodzi i być może z innych miast. Miejscem kaźni w Hałbowie opiekuje się od 2001 r. Stowarzyszenie Gmina Chrześcijańska im. Leona Karcińskiego w Nowym Żmigrodzie.

Cmentarz żydowski w Nowym Żmigrodzie ma powierzchnię około 2 hektarów. Zachowało się ponad tysiąc macew. Najstarsze pochodzą z 1748 roku. Powstał pod koniec XVI wieku. Żydzi, którzy mieszkali w okolicznych miasteczkach – Dukli, Gorlicach, Jaśle, Osiek Jasielski czy Dębowcu, byli chowani na żmigrodzkim cmentarzu. Kirkutem opiekuje się Towarzystwo Miłośników Nowego Żmigrodu.