Święto kultury lasowiackiej w Kolbuszowej. Dużo rzemiosła i muzyki

Jest to największa doroczna impreza plenerowa organizowana w skansenie od 1997 r. Motywem przewodnim jest przenikanie się kultury szlacheckiej i chłopskiej.

- W historiografii jeszcze do niedawna uważano, że zależność między dworem i wsią była praktycznie jednostronna i wyrażała się w znanym wszystkim pojęciu „pańszczyzna”. Ostatnie badania pokazują problem w szerszej perspektywie – wyjaśnia ideę tegorocznych Prezentacji dr Izabela Wodzińska, kierownik Działu Historyczno-Artystycznego Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. - Z jednej strony chłopi byli żywicielami dworu, z drugiej zaś w zamian za swoją pracę otrzymywali lekarstwa z dworskiej apteczki i korzystali z dworskich szkółek dla wiejskich dzieci. Dziedzic promował czytelnictwo, prócz tego dobrze płacił parobkom za pracę w polu, spośród mieszkańców wsi najmował służbę do dworu i folwarku. Tam zatrudniano tkaczki oraz krawcowe i szkolono w wykonywaniu mało znanych na wsi typów haftu. Wśród szlachty wykorzystywano wiele elementów niematerialnej kultury wsi, takich jak np. muzyka i taniec ludowy – mówi dr Izabela Wodzińska.

5 czerwca na terenie parku etnograficznego w Kolbuszowej w godz. 12.30 - 19 spotkamy na kiermaszu wielu artystów i rzemieślników wykonujących bezcenne dziś przedmioty oraz potrawy regionalne.

Na scenie wystąpią działające od lat dwa zespoły obrzędowe. Pierwszy to obchodzący w tym roku 40 lat działalności zespół Elżbiety Czachor „Górniacy” z Kolbuszowej Górnej, który zaprezentuje tańce lasowiackie. Drugi to „Lasowiaczki” z Baranowa Sandomierskiego. Zespół powstał w 1976 r. z inicjatywy śpiewaczki, poetki, gawędziarki Marii Kozłowej (1910-1999).
Natomiast kapele, jakie zagrają tego dnia w skansenie, tworzone są przez młodsze pokolenia muzyków.

Kapela Kazimierza Marcinka ma tradycyjny smyczkowy skład, kiedyś powszechny u Lasowiaków, Rzeszowiaków i Pogórzan. Prymista Kazimierz Marcinek uczył się gry na skrzypcach od dawnych muzykantów z Nockowej, Bratkowic i innych miejscowości, później zdobył średnie wykształcenie muzyczne.

Kapelę „Cmolaskie Chłopoki” tworzy trzech młodych mężczyzn, muzykujących w tradycyjnym, lasowiackim składzie instrumentalnym: Adam Dragan (skrzypce prym), Seweryn Kosiorowski (sekund), Filip Kosiorowski (basy).

Kapela „Łola” gra do tańca tradycyjną muzykę regionu lasowiackiego oraz północnej części regionu rzeszowskiego.
Oprócz muzyków wystąpią też znane gawędziarki Zofia Wydro i Barbara Sroczyńska z Baranowa Sandomierskiego oraz Elżbieta Czachor z Kolbuszowej Górnej. Wygłoszą one opowieści o różnych niesamowitych zdarzeniach z życia wsi i dworu, o duchach, strachach i białych damach.

Lasowiacy to grupa etnograficzna zamieszkująca tereny północnej części Kotliny Sandomierskiej, w widłach Wisły i Sanu. Grupa ta pod względem pochodzenia była złożona. Powstała na drodze wielowiekowej akcji osadniczej, prowadzonej na obszarze Puszczy Sandomierskiej. Ludność ta samookreśliła się mianem „Lesioki”, co może być świadectwem ich szacunku, jakim darzyli puszczę. Lasowiacy zarówno uprawiali role, jak i zajmowali się rzemiosłem.