Roman Adamski z Radia Rzeszów o swoim tomiku rozmyślań o drodze krzyżowej: Ból pojedynczego człowieka jest nieodłączną częścią cywilizacji

Dlaczego droga krzyżowa?
Akurat rok temu był czas wielkiego postu. Byliśmy już także świadomi tego, co stało się na Ukrainie. Pomyślałem, że napiszę rozważania, które wpisywałyby się w ten czas wielkopostny, a jednocześnie były związane z tym, co dzieje się na wschodzie. Kiedy usiadłem do pisania, okazało się, że zaczęły mi same wychodzić rytmy, słowa zaczęły układać się same w coś, co jest czymś więcej niż tylko publicystyką związaną z sytuacją międzynarodową. W drodze krzyżowej każdy może się przejrzeć – zarówno wierzący, jak i niewierzący. To było na pewno ułatwienie, bo droga krzyżowa w sensie formalnym ma 14 stacji, co porządkuje pewne myśli. Potem okazało się, że te myśli porządkowała także forma jedenastozgłoskowca, rymów itd.

Ciekawe jest to, że nie poszedłeś w nowoczesność, tylko zastosowałeś klasyczną formę wiersza.
Okazało się, że to jest i dobre, i złe. Dobre, bo narzuca dyscyplinę i zmusza piszącego do zamknięcia się w tych jedenastu zgłoskach. Trudniejszą rzeczą było to, że trzeba to było robić w taki sposób, by to miało sens i stawiało ważne pytania.

Ilustracją tych rozmyślań są zdjęcia uchodźców z Ukrainy, autorstwa Przemysława Wiśniewskiego. Na ile korespondują one z treścią rozmyślań?
Nie są „łopatologią” związaną z tekstem, są pewnego rodzaju paralelami, które wskazują akurat na problem uchodźców. Do rozważań każdej drogi krzyżowej można by było przyłożyć wiele innych zdjęć historycznych. Również z wojny, ale nie tylko. Ogólnie z dramatów ludzkich. Byłyby one zgodne z tekstem. Bardzo długo spieraliśmy się z wydawcą, Jurkiem Fąfarą, i z Przemkiem, czy nie pójść bardziej w wątek uniwersalny. Mieliśmy takie, kreowane, zdjęcia aktorki z Zielonej Góry, które też by pasowały. Lecz nie chcę, żeby te zdjęcia narzucały interpretację tych wierszy, ale żeby wskazywały na problem, który jest tu i teraz. W tym sensie ten tomik jest publicystyczny. Przemek zrobił kilka tysięcy zdjęć uchodźców w Przemyślu, Medyce, Korczowej. Po długich bojach wybraliśmy te, które są w tomiku.

„Roman Adamski w swoim utworze wzniósł się na szczyty filozofii bólu, kreśląc jego wyjątkową topografię” – napisał we wstępie Jan Tulik. Jak rozumieć te słowa?
Każdy z nas zmaga się z cierpieniem. To nieodłączny pierwiastek życia. Czasem mocniejszy, czasem słabszy. Dziękuję Janowi, że akurat w ten sposób to ujął, może trochę na wyrost. Ten pierwiastek bólu jest czymś, co każe nam poszukiwać prób odpowiedzi w drodze krzyżowej, bo to są ciągle pytania. Mam nadzieję, że również te wiersze, same z siebie, gdybyśmy zdjęli tytuły i oderwali je od drogi krzyżowej, będą wsparciem w codzienności każdego z nas. Jak również, że te rozmyślania trafią także do osób, które wątpią. Ja też jestem osobą wierząco-wątpiącą, bo wątpienie jest częścią wiary. Ten ból na pewno nam towarzyszy, także ból pamięci różnych wyborów życiowych. Ból pojedynczego człowieka, który zmaga się ze słabościami duchowymi i fizycznymi, jest nieodłączną częścią cywilizacji.

W ub. roku wysłałeś rozważania z kilku stacji tej drogi krzyżowej na V Ogólnopolski Konkurs Poetycki im. Mariana Janusza Kawałki w Rejowcu. Zdobyłeś główną nagrodę. Czym ona jest dla ciebie?
Po tym zwycięstwie uwierzyłem – choć nie wiem, na ile uzasadniona jest ta moja wiara - że mam coś do powiedzenia światu. Tu i teraz, w XXI wieku. Resztę ocenią czytelnicy.

Wieczór promocyjny tomu rozważań` Romana Adamskiego odbędzie się w najbliższy czwartek, 30 marca, o godz. 18, w Pałacyku Lubomirskich w Rzeszowie. Będzie on połączony z prezentacją fotografii ukraińskich uchodźców autorstwa Przemysława Wiśniewskiego.