Lasy Państwowe inwestują w Planetę

Dzień Ziemi to również doskonała okazja do organizowania różnego rodzaju akcji i wydarzeń promujących ekologiczny styl życia, w tym akcje zbierania śmieci i sadzenia drzew. To także szansa dla każdego z nas na podnoszenie świadomości dotyczącej skutków niszczenia środowiska naturalnego przez człowieka, jego wpływu na zanieczyszczenie powietrza, wody, czy globalne ocieplenie.

Doskonałym przykładem inwestowania w Planetę jest działalność leśnictwa nastawiona na zwiększanie zasobów leśnych, utrzymania równowagi przyrodniczej, ochrony gleb, jak również pozyskania drewna - surowca w pełni odnawialnego i absolutnie pozytywnego z punktu widzenia ochrony klimatu.

Zatrzymanie niekorzystnych zmian klimatu to rola w dużej mierze przypisywana lasom jako wielkiemu stabilizatorowi warunków środowiskowych.

Dlaczego lasy mają wpływ na klimat?

Warto pamiętać że:
- Transpiracja drzew wiąże się z retencyjnymi właściwościami lasu. W pełni sezonu wegetacyjnego z 1 ha lasu trafia drogą transpiracji do atmosfery od kilku do kilkudziesięciu ton wody w ciągu doby.
- Aby zbudować 1 kg suchej masy, sosna musi wytranspirować średnio około 250, a buk około 350 litrów wody.
- Las zwiększa wilgotność powietrza, zmniejsza dobowe, okresowe i roczne amplitudy temperatury, co skutkuje intensywną kondensacją pary wodnej i zwiększeniem sumy i częstotliwości opadów.
- Las zmniejsza też intensywność promieniowania słonecznego i zwiększa udział promieniowania rozproszonego w promieniowaniu całkowitym itd.

To tylko wybrane fakty nawiązujące do klimatycznej funkcji lasu, choć w społecznej świadomości wcale nieoczywiste. W najnowszym opracowaniu „Społeczna odpowiedzialność Lasów Państwowych” kwestie wspierania klimatu zamknięto w kilku punktach (Leśne Gospodarstwa Węglowe, Las Energii, Mała retencja nizinna i górska, Termomodernizacja budynków) prezentujących projekty aktualnie realizowane przez organizację a tyczące stricte kwestii klimatycznych. Warto jednak wskazać, że treści wiążących się z przekazem o klimatycznej roli lasu w naszym otoczeniu jest o wiele więcej. Warto choćby wskazywać na wartość drewna w obrocie węgla atmosferycznego.

Stąd kluczowy komunikat „Drewno jest z lasu” trzeba wiązać właśnie z kwestiami klimatycznymi. Drewno bowiem należy promować, jako produkt o mniejszym śladzie węglowym, niż paliwa kopalne, których wydobycie i zużycie napędza efekt cieplarniany. W przeciwieństwie do paliw kopalnych, takich jak ropa naftowa czy węgiel brunatny, uwalniany w wyniku spalania drewna CO₂ stanowi gaz obecny już wcześniej w atmosferze, a więc bilans tego gazu jest stały. Tyle CO₂, ile drzewo pochłonie w czasie swojego życia, odda w czasie jego spalania. Warto zwracać uwagę, że takie same ilości CO₂ trafiają do atmosfery w wyniku gnicia drewna, bo „Bilans musi wyjść na zero!” W każdym razie nie jest to bilans dla klimatu niekorzystny.

Istotne jest więc promowanie wykorzystania drewna w miejsce ropy, węgla, tworzyw sztucznych i wysoko przetworzonych materiałów w procesach pochłaniających duże ilości energii. I jeszcze jedna istotna kwestia, stężenie CO₂ rośnie przede wszystkim dlatego, że jest nas na planecie coraz więcej. W ciągu minionych 60 lat liczba ludność świata wzrosła czterokrotnie przekraczając sześć miliardów. To w oczywisty sposób skutkowało deforestacją wielkich obszarów ziemi.

W co inwestują Lasy Państwowe, aby chronić klimat?

Przede wszystkim zwiększają zasobność i obszar polskich drzewostanów. Temu służy program zakupu gruntów do zalesień i lasów z rąk innych własności. Zmieniany jest też skład gatunkowy drzewostanów, stosownie do zmieniających się warunków klimatycznych. Różnicowanie struktury wiekowej i gatunkowej ma rzeczywisty wymiar już od dziesięcioleci, bowiem według danych GUS dziś drzew gatunków liściastych, bardziej odpowiadającym warunkom siedliskowym, w polskich lasach jest dziś ok. 32 proc., podczas gdy w 1945 r. było ich zaledwie 13 proc.

Istotne są też realizowane w LP projekty małej retencji nizinnej i górskiej, gdyż budowane w ich ramach obiekty wpływają na spowolnienie odpływu wód z terenów leśnych, jak też zatrzymują wody w zbiornikach śródleśnych.

Godne uwagi są dane na temat zwiększenia powierzchni lasów w Polsce z 21 proc. w 1945 r. do 30 proc. obecnie. Ważne też, że leśne szkółki hodują ok. 800 mln sadzonek rocznie, a większość z nich, 500 mln, jest sadzona na gruntach w zarządzie LP. Do wyobraźni przemawiać powinien fakt, że zwiększa się zasobność lasów liczona w metrach sześciennych drewna. Na statystycznego Polaka przypada o ponad 60 drzew więcej niż w 1989 roku i – co ważne - rośnie wciąż średni wiek tych drzew.

Promocji wymaga też koncepcja „Climate Smart Forestry” (CSF), zakładająca „leśnictwo przyjazne dla klimatu” z uwzględnieniem funkcji produkcyjnych lasów. Mimo że brak jeszcze kompleksowej i spójnej polityki wdrażania CSF, należy przyjąć, że będzie ona znajdowała wsparcie w szeroko rozumianym sektorze leśnym w całej Europie, choć wymaga dostosowania do lokalnych kontekstów.

Tymczasem, świętując Dzień Ziemi, zadbajmy o czystość naszego otoczenia i posadźmy choć jedno rodzime drzewo lub krzew.