W Hruszowicach stanął krzyż ku czci Ukraińców ratujących Polaków [FILMY, ZDJĘCIA]

26 kwietnia w czynie społecznym został legalnie rozebrany, nielegalnie ustawiony w 1994 r. pomnik ku czci UPA. W czasie prac rozbiórkowych nieznacznemu uszkodzeniu uległ metalowy krzyż, element pomnika.

- Nie chcieliśmy, aby ten krzyż trafił na złom albo jakieś zapomniane miejsce. Zdecydowaliśmy, że postawimy go w tym miejscu ponownie. Jako upamiętnienie Ukraińców, którzy ratując przed zagładą Polaków na Wołyniu i Małopolsce Wschodniej, w latach 1943 - 45, zginęli z rąk UPA - mówi Marek Kulpa, prezes podkarpackich struktur Ruchu Narodowego oraz przew. Społecznego Komitetu Usuwania Banderowskich Upamiętnień w Polsce.

Krzyż został ustawiony na cmentarzu, w miejscu, w którym dawniej znajdował się nielegalny pomnik. W piątek został poświęcony podczas skromnej uroczystości.

- Dzisiaj definitywnie kończymy, wieńczymy pewien etap i dajemy instruktaż tym wszystkim, którzy mają podobne problemy. Róbcie tak, jak my. Bez złośliwości i zemsty, ale z pewną logiką i dobrą narracją - mówi Janusz Słabicki, wójt gm. Stubno.

Nielegalnie ustawione upamiętnienia ku czci UPA znajdują się również na terenie innych podkarpackich gmin. Członkowie społecznego komitetu już rozpoczęli starania o ich legalne usunięcie. Według szacunków, takich upamiętnień w Podkarpackiem może być nawet kilkadziesiąt.

- Tylko na terenie gm. Stubno zabito kilku Ukraińców za to, że nie zgodzili się iść do UPA. Z tych powodów zabijano mieszkańców także w sąsiednich gminach. Często ginęli bardzo okrutnie. Chłopak o nazwisku Babicki nie chciał iść do UPA, ukrył się w Przemy-ślu. Za karę w stodole powieszono całe jego rodzeństwo. Musimy pamiętać o tych, którzy ratowali Polaków, ale również o tych, którzy nie zgodzili się mordować Polaków. W „Kresowej Księdze Sprawiedliwych” Romualda Niedzielko z IPN, zidentyfikowano prawie 3 tys. Polaków uratowanych przez Ukraińców. Ponad 400 Ukraińców poniosło śmierć, jako karę za ratowanie Polaków. Z nazwisk jest znanych ponad 800 Ukraińców ratujących Polaków - mówi dr hab. Andrzej Zapałowski, historyk, ekspert geopolityki.

ZOBACZ FILM
Dr hab. Andrzej Zapałowski, historyk

Naocznym świadkiem tragicznych wydarzeń i dwóch postaw Ukraińców jest Stanisław Żółkiewicz z Przemyśla, prezes Stow. Obrońców Pamięci Orląt Przemyskich. Przed wojną mieszkał we wiosce Pnikut (dzisiaj Ukraina).

- Do dzisiaj mam w pamięci rodzinę Bartnickich z Pnikuta. Wyjechali do Bolanowic, tam ojciec rodziny był gajowym. Wśród Ukraińców. Ci jednak dali mu 48 godzin na wyniesienie się. I on przystał na to, zaczął się pakować. Ukraińcy nie wytrzymali tych 48 godzin. Przyszli w nocy i rozstrzelali całą rodzinę. Ocalał tylko najmłodszy, 10-letni syn - wspomina pan Stanisław.

Zapamiętał również postawę rosłego Ukraińca, który stanął w obronie jego ojca, którego inni Ukraińcy chcieli pobić za to, że był Polakiem.

ZOBACZ FILM
Stanisław Żółkiewicz, prezes Stowarzyszenia Obrońców Pamięci Orląt Przemyskich