Dziś Światowy Dzień Udaru Mózgu. Specjaliści przypominają, że w udarze liczy się czas

O tym, jak ważna jest profilaktyka i czas od wystąpienia pierwszych objawów udaru przypomnieć ma obchodzony 29 października Światowy Dzień Udaru Mózgu. Niestety, każdego roku choroba ta dotyka około 90 tysięcy Polaków i jeśli nie doprowadzi do śmierci, może odebrać sprawność.

- Pomimo coraz lepszego rozpoznawania i leczenia, udar ciągle jest przyczyną trwałego kalectwa u osób w wieku średnim, po 40. roku życia i starszym. Blisko połowa chorych, która przeżyje ostrą fazę udaru mózgu, nie jest w stanie samodzielnie wykonywać czynności dnia codziennego. Dodatkowo udar powoduje istotne, pogarszające jakość życia chorych następstwa, takie jak padaczka poudarowa, depresja czy otępienie - wymienia prof. Halina Bartosik-Psujek, kierownik Kliniki Neurologii z Pododdziałem Leczenia Udaru Mózgu w KSW nr 2 w Rzeszowie, a także konsultant wojewódzki w dziedzinie neurologii.

Specjaliści podkreślają, że w 80. procentach przypadków za ryzyko udaru odpowiadamy sami. - Nieleczone nadciśnienie tętnicze zwiększa ryzyko wystąpienie udaru nawet pięciokrotnie, palenie papierosów nawet czterokrotnie. Szkodliwe jest również nadużywanie alkoholu, a także mała aktywność fizyczna - mówią specjaliści. Zagrożeni są także chorzy na cukrzycę, pacjenci z chorobą wieńcową, kobiety przyjmujące antykoncepcję hormonalną, a także osoby, które cierpią z powodu migrenowych bólów głowy czy reumatoidalnego zapalenia stawów.

- Przyczyną nawet 30 procent udarów mózgu jest zatorowość sercopochodna. Migotanie przedsionków aż pięciokrotnie zwiększa ryzyko udaru - ostrzega prof. Bartosik-Psujek.

Co powinno nas zaniepokoić?

Typowe objawy udaru to nagłe wystąpienie niedowładu lub porażenia kończyn i twarzy po jednej stronie (wykrzywione usta). Nagłe drętwienie lub zaburzenie czucia po jednej stronie, trudności w wypowiadaniu słów lub rozumieniu mowy, zaburzenia widzenia, zaburzenia równowagi, silny ból głowy. Jeśli występuje którykolwiek z wymienionych objawów, natychmiast należy wezwać karetkę pogotowia.

Od wystąpienia pierwszych objawów, a podaniem leku nie może upłynąć więcej niż cztery i pół godziny. - W tym czasie chory musi trafić do szpitala, poddać się najważniejszym badaniom diagnostycznym i mieć zastosowane właściwe leczenie, to znaczy otrzymać lek rozpuszczający skrzep w naczyniach mózgowych. Im wcześniej od wystąpienia udaru podany jest lek trombolityczny, tym lepsze są efekty leczenia - wyjaśnia prof. Bartosik-Psujek. Dodaje, że leczenie trombolityczne wykonywane jest u około 20 procent chorych.

Na Podkarpaciu pacjenci mogą się leczyć w szesnastu oddziałach udarowych. W szpitalu przy ul. Lwowskiej w Rzeszowie dodatkowo udrażnia się naczynia wewnątrzmózgowe. W Polsce tylko kilka ośrodków wykonuje takie procedury.

- Zabiegi polegają na wprowadzeniu do naczynia specjalnych urządzeń, za pomocą których można usunąć zakrzep. Mogą być one wykonywane po nieskutecznej trombolizie dożylnej lub jako pierwszy zabieg - wyjaśnia prof. Bartosik-Psujek.

W tym przypadku także liczy się czas. Zabiegi muszą być wykonane nie później niż w ciągu 6 - 8 godzin od wystąpienia udaru. To powoduje, że tylko niewielki odsetek pacjentów może mieć zastosowane takie leczenie.

Rehabilitacja szansą na powrót do sprawności

Bardzo ważnym elementem leczenia chorych z udarem mózgu jest rehabilitacja. - Jest ona potrzebna od pierwszych dni od wystąpienia udaru. Aby były widoczne efekty, musi to być proces długotrwały - mówi prof. Bartosik-Psujek.

Po wypisaniu pacjenta z oddziału udarowego, jeżeli zachodzi taka potrzeba, rehabilitacja powinna być kontynuowana w specjalistycznych oddziałach rehabilitacyjnych lub ambulatoryjnie. W okresie bezpośrednio po udarze pacjent może być rehabilitowany maksymalnie przez trzy miesiące w ramach NFZ.