Dynamika cen w sklepach hamuje. Jednak pomimo sezonu najwięcej zapłacimy za warzywa. Rekordowo drogi polski hit eksportowy

Z cyklicznie wydawanego raportu pt. „Indeks cen w sklepach detalicznych", autorstwa UCE RESEARCH i Uczelni WSB Merito, wynika, że w czerwcu br. codzienne zakupy zdrożały średnio rok do roku o 18,1 proc. Analitycy z UCE RESEARCH informują, że w czerwcu br. ceny żywności i napojów bezalkoholowych, czyli 13 z 17 monitorowanych kategorii, poszły w górę średnio o 16,8 proc. rdr. Był to słabszy wzrost niż w maju, kwietniu i w marcu. Jednocześnie zwracają uwagę, że art. spożywcze mniej drożeją niż produkty dla dzieci, karmy dla zwierząt, chemia gospodarcza czy środki higieny osobistej.

Dr Joanna Wieprow z Uniwersytetu WSB Merito Wrocław, przewiduje, że inflacja na dwucyfrowym poziomie utrzyma się do końca br. – Dynamika wzrostu cen produktów konsumpcyjnych będzie maleć. Tempo tego spadku będzie uzależnione od tego, jak szybko będą rosły wynagrodzenia. Jeśli wzrost ten będzie wyprzedzać dynamikę prognozowanych cen, to proces ich stabilizacji będzie długotrwały – ocenia dr Wieprow.

Jak wykazała analiza, drugi miesiąc z rzędu nie wszystkie obserwowane kategorie zdrożały. W maju z tego schematu wyłamały się produkty tłuszczowe, które potaniały o 3,9 proc. rdr., a w czerwcu potaniały o 8,1 proc. rdr. Natomiast 16 innych kategorii po raz kolejny rdr. odnotowało wzrosty.

– Zaskoczeniem może być spadek cen art. tłuszczowych. W ub.r. rosły w wyniku spadku zbiorów w Ukrainie, będącej przed wojną dużym producentem roślin oleistych w skali światowej. A obecnie rzepak wyraźnie tanieje, ze względu na wysokie zapasy, spodziewaną wysoką produkcję, duży import z Kanady i Australii oraz niepewną sytuację w Niemczech dot. ograniczenia wykorzystania biopaliw pochodzenia roślinnego – wyjaśnia dr Wieprow.

Autorzy analizy przypominają również, że pod koniec ub.r. i na początku tego roku art. tłuszczowe mocno drożały. W lutym br. ich ceny poszły w górę o 20 proc., w styczniu – o 22,6 proc., w grudniu 2022 r. – o 31,9 proc., a w listopadzie – niemal o połowę 48,8 proc. rdr. Wyżej wskazany spadek cen pokazuje, że zaszła poważna zmiana na rynku. Dla przykładu, w czerwcu br. ceny masła spadły rdr. o 10,2 proc., a olej staniał aż o 18,6 proc. rdr.

– Spadki cen masła głównie wynikają z odwrócenia sytuacji podażowej na rynku Unii Europejskiej, która jest jego drugim producentem i eksporterem w skali świata. Ważną przyczyną są także obniżki cen olejów roślinnych, wykorzystywanych do produkcji tłuszczów do smarowania. Do tego dochodzą spadki cen na rynku ropy naftowej potrzebnej do transportu – dodaje ekspert z Uniwersytetu WSB Merito Toruń.

Pierwsze miejsce wśród najbardziej drożejących kategorii po raz kolejny zdominowały warzywa ze średnim wzrostem o 38,2 proc. rdr. Rekordowe podwyżki rdr. wciąż widać też w przypadku cebuli – o 84,8 proc., a także marchwi – o 86,8 proc.. Jednak są one mniejsze niż w maju. Wówczas przekraczały 100 proc. rok do roku.

– Susza w wielu europejskich krajach powoduje, że polska cebula stała się eksportowym hitem. Mniejsza podaż na krajowym rynku prowadzi do wzrostu cen. Dodatkowo sytuację pogarszają drożejące nawozy i środki ochrony roślin. Podobnie jest z innymi warzywami. Problemy prawdopodobnie dalej będą potęgowane przez proekologiczną politykę Unii Europejskiej i zastępowanie tradycyjnej żywności zmodyfikowaną. Poprawa nastąpi, jeśli rolnicy – w reakcji na wysoki popyt – zwiększą swoje uprawy. Jednak specjalnie bym na to nie liczył – przyznaje dr Grzegorz Górniewicz z Uniwersytetu WSB Merito Toruń.

Na drugim miejscu w zestawieniu, tak samo jak w maju, znalazła chemia gospodarcza. Trzecie w rankingu, podobnie jak w maju, są karmy dla zwierząt – 26,6 proc. rdr.

– Karmy dla zwierząt drożeją z powodu rosnących cen komponentów, w tym głównie produktów odzwierzęcych i tłuszczów. Ponadto wysokie ceny energii elektrycznej uderzają nie tylko w ten sektor, ale w całą gospodarkę. W nieodległej przyszłości będzie jeszcze drożej. Obowiązujący Europejski System Handlu Emisjami prawdopodobnie zostanie rozszerzony na ciepłownictwo i transport. Tak więc ceny energii będą zwyżkować – podkreśla ekspert.

Tuż za podium znalazły się art. dla dzieci – 26,2 proc. rdr. Zestawienie TOP 5 największych podwyżek zamykają dodatki spożywcze – 24 proc. rdr. Najbardziej tutaj zdrożał majonez, bo o 33,7 proc. Tuż za pierwszą piątką najbardziej drożejących kategorii znalazły się napoje bezalkoholowe, nieco dalej w rankingu są słodycze i desery.

Ceny towarów i usług konsumpcyjnych według szybkiego szacunku w czerwcu 2023 r. w porównaniu z analogicznym miesiącem ub. roku wzrosły o 11,5 proc. – podał Główny Urząd Statystyczny. W stosunku do poprzedniego miesiąca ceny utrzymały się na tym samym poziomie.

– W maju ceny nie wzrosły w porównaniu z kwietniem. Wyłączając rozszerzenie Tarczy Antyinflacyjnej w lutym 2022 r., był to pierwszy taki przypadek od sierpnia 2020 r. W czerwcu sytuacja powtórzyła się. Oznacza to, że w pierwszym półroczu ceny podniosły się łącznie o 5,6 proc. W mijającym miesiącu potaniały żywność i paliwa. Co istotne, spadki poniżej 11,5 proc. r/r (prawdopodobnie do 11,2 proc. r/r) kontynuowała prawdopodobnie także inflacja bazowa, która do osiągnięcia w marcu rekordowego pułapu 13,3 proc. r/r podnosiła się nieprzerwanie od połowy 2021 r. – komentuje Bartosz Sawicki, analityk Cinkciarz.pl.