COP, czyli od Fabryki Gum Jezdnych do Dębicy S.A.

Centralny Okręg Przemysłowy to imponujące przedsięwzięcie ekonomiczne II Rzeczypospolitej - błyskawicznie powstające zakłady, elektrownie, huty. A wśród nich Fabryka Gum Jezdnych w Dębicy - dzisiaj jeden z największych zakładów produkcyjnych Goodyeara na świecie.
Lata 30. minionego wieku. W obliczu zbrojeń w Europie i skutków wielkiego kryzysu, w Polsce rodzi się idea stworzenia potężnego zaplecza przemysłowego. Ma ono zapewnić krajowi dynamiczny rozwój gospodarczy i wzmocnić polską armię. Orędownikiem tej myśli jest ówczesny wicepremier i minister skarbu Eugeniusz Kwiatkowski.
W widłach Wisły i Sanu
Kwiatkowski wie, że to nowatorskie, niezwykle trudne przedsięwzięcie będzie wymagać ogromnych nakładów finansowych i wysiłku rzeszy ludzi. Jednak ani przez chwilę nie wątpi w słuszność swoich działań. Wicepremier dostrzega realną szansę na likwidację wszechobecnego bezrobocia, dąży do rozbudowy przemysłu ciężkiego i zbrojeniowego. Polski rząd podejmuje decyzję: budujemy Centralny Okręg Przemysłowy.
COP ma powstać w widłach Wisły i Sanu, na terenach dawnej Galicji. Wybór lokalizacji nie jest przypadkowy. To tzw. „trójkąt bezpieczeństwa” znajdujący się poza zasięgiem lotnictwa niemieckiego i sowieckiego, dodatkowo zaś osłonięty od południa górami. Obszar charakteryzuje się sporym przeludnieniem agrarnym, dużym areałem nieużytków, a przede wszystkim… biedą. Jednocześnie dysponuje znaczącym potencjałem intelektualnym ze względu na obecność wyższych uczelni, m.in. Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Politechniki Lwowskiej.

http://www.strefabiznesu.nowiny24.pl/artykul/debica-sa-przoduje-w-zestawieniach-i-rankingach

Fabryka w 2 lata
W latach 1937-39 na budowę okręgu państwo przeznacza ok. 60 proc. ogółu swoich wydatków inwestycyjnych, z budżetu płynie łącznie prawie 2,4 mld przedwojennych złotych polskich. Błyskawicznie powstają kolejne zakłady, elektrownie i huty.
Jednym z elementów COP ma być filia poznańskiego Stomilu, czyli Fabryka Gum Jezdnych, która zajmie się głównie produkcją ogumienia dla wojska. Zdecydowano, że powstanie w Dębicy. Prace budowlane ruszają tutaj wiosną 1937 r. W czerwcu 1938 r. rozpoczyna się montaż najnowocześniejszych wówczas angielskich maszyn wulkanizacyjnych. A w 1939 – zostają oddane do użytku obiekty o łącznej powierzchni 9,5 tysiąca metrów kwadratowych i kubaturze 73,5 tys. m sześciennych. Koszt inwestycji to 300 tys. zł. 

Pierwsza opona i… wojna
30 marca 1939 r. z taśm Fabryki Gum Jezdnych w Dębicy schodzi pierwsza opona. W fabryce pracuje wówczas 260 robotników, 16 inżynierów i 9 osób administracji. Załoga wytwarza 350 kompletów ogumienia na dobę. Niestety, już kilka miesięcy później, prężny rozwój zakładu przerywa wybuch II wojny światowej. Fabryka zostaje przejęta przez Niemców i sprzedana koncernowi Continental. Ten nie jest jednak zainteresowany produkcją opon. Maszyny trafiają do III Rzeszy, a na terenie zakładu powstaje warsztat samochodowy. Polska produkcja opon wróci tu dopiero po 1945 r., kiedy ustanie wojenna zawierucha.

KONKURS: Wygraj Apple iPod Nano i inne cenne nagrody!
http://www.nowiny24.pl/apps/pbcs.dll/article?AID=/20140403/KONKURSY/140339945

I ruszyła maszyna…
Pierwsze lata po wojnie to dla Fabryki Gum Jezdnych w Dębicy rewindykacja maszyn i urządzeń zarekwirowanych przez okupanta, które odnaleziono w 1947 roku. Straty wojenne oszacowano na 487 tys. zł. Po niezbędnych remontach wznowiono produkcje opon, a fabryka przeszła w 1949 r. pod zarząd państwowy. 4 lata później rozpoczęto realizację planu sześcioletniego. Zakład musiał sprostać rosnącemu zapotrzebowaniu na ogumienie, dlatego zdecydowano o inwestycjach i unowocześnieniu technologii. Zbudowano kilka nowych obiektów. Wtedy też zakład zyskał oficjalną nazwę „Dębica”, a w 1960 r. produkcja, w stosunku do 1950 r., zwiększyła się ponad 30-krotnie.
Dębica dla syreny i fiata
Lata 1960-69 to dalszy rozwój fabryki. Powstają kolejne obiekty oraz zaplecze naukowo-badawcze. „Dębica” zaczyna też produkować ogumienie rowerowe i motocyklowe. W 1965 r. udział zakładu w produkcji opon w Polsce wynosi 75 proc., już wtedy są one eksportowane do 35 państw świata. To tu powstają też koła do syreny, a następnie fiata 125 p. Epoka Gierka przynosi fabryce przełom. W latach 1970-79 do seryjnej produkcji trafiają osobowe opony radialne, powstaje kilka dużych wydziałów. Dochodzi do zmiany nazwy na „Stomil”. Prowadzone są badania, padają pierwsze rekordy prędkości osiągane na oponach z Dębicy. To również czas boomu inwestycyjnego i technologicznego. Rusza m.in. produkcja poszukiwanych przez odbiorców zagranicznych opon bezdętkowych, a w zakładzie pojawiają się pierwszy komputer i zautomatyzowane linie.

Wielkie hamowanie
Podobnie jak w całej polskiej gospodarce, również w Dębicy, w latach 1980-89, dochodzi do zastoju i poważnego kryzysu – rozwój fabryki wyhamowuje. Szczególnie, że brakuje surowców niezbędnych do produkcji. Mimo, że gospodarka jest centralnie zarządzana, zakład utrzymuje jednak względną samodzielność – produkuje na eksport, co daje cenne dewizy. Swoje produkty wysyła do 63 krajów na sześciu kontynentach. W drugiej połowie lat 80. rusza budowa wytwórni opon ciężarowych i rolniczych. Rok 1989 „Dębica” zamyka zyskiem w wysokości 52 mld zł.

Pod skrzydłami Goodyeara
Dekada 1990-2000 upływa pod znakiem restrukturyzacji i zmian. Firma wraca do reguł wolnorynkowych. Najpierw przekształca się w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa, po czym z sukcesem debiutuje na giełdzie. Na początku grudnia 1995 r. strategiczny pakiet akcji nabywa amerykański gigant oponiarski Goodyear Tire&Rubber Company. Zobowiązuje się przy tym do zainwestowania 100 mln dolarów. – Od początku byliśmy pod wrażeniem zdolności i ducha współpracy tej firmy. Zdawaliśmy sobie sprawę, że „Dębica” jest znakomitą firmą. Ale, od kiedy jesteśmy partnerami wiemy, że przekracza nasze wcześniejsze oczekiwania – mówił w maju 1996 r. Stanley Gaul, ówczesny szef Goodyeara, który odwiedza zakład.

Centrum jak dwa boiska
Goodyear dotrzymuje słowa i rzeczywiście inwestuje w „Dębicę”. Głównie w rozbudowę i unowocześnienie zakładu, a także w ochronę środowiska. W 2000 r. w Tarnowie powstaje ultranowoczesne centrum logistyczne o powierzchni magazynowej dwóch boisk do piłki nożnej, z którego wytwarzane w fabryce opony trafiają na cały świat. Od 2010 fabryka się nadal rozwija. Otrzymuje kolejne certyfikaty jakości (ISO 9001, QS 9000, ISO 14001, ISO/TS 16949). Staje się jednym z największych pracodawców w regionie, jednym z największych eksporterów w Polsce i jedną z najbardziej rozpoznawalnych polskich marek. Uzyskuje Nagrodę Gospodarczą Prezydenta RP.

WAŻNE DATY
Marzec 1939 – Fabryka Gum Jezdnych produkuje pierwszą oponę.
Kwiecień 1991 – „Dębica” zostaje przekształcona w jednoosobowa spółkę Skarbu Państwa.
Listopad 1994 – debiut „Dębicy” na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie.
Grudzień 1995 – minister przekształceń własnościowych Wiesław Kaczmarek i Stanley Gault, prezes The Goodyear Tire&Rubber Company podpisują umowę o prywatyzacji spółki.
Grudzień 2000 – wmurowanie aktu erekcyjnego pod budowę centrum logistycznego w Tarnowie.

LICZBY
300 – tyle tys. przedwojennych złotych polskich kosztowała budowa zakładów oponiarskich w Dębicy.
260 – tylu robotników pracowało w fabryce po jej uruchomieniu w 1939 r.
170 – tyle mln dolarów Goodyear zainwestował w „Dębicę” do 2005 r.
138,27 – tyle km/h wynosił ustanowiony na oponach z Dębicy w 1973 roku rekord świata szybkości w jeździe bez przerwy na dystansie 50 tys. kilometrów.
46 – tyle doków przeładunkowych ma tarnowskie centrum logistyczne.
800 – tyle tys. sztuk opon rocznie były w stanie wyprodukować dębickie zakłady w 1988 roku.
2 – tyle lat trwały negocjacje w sprawie sprzedaży „Dębicy” Goodyearowi.
3000 – tyle osób pracuje w dębickiej fabryce opon.
500 – tyle firm współpracuje z przedsiębiorstwem.
15 – tyle fabryk w Europie ma Goodyear. „Dębica” jest największą z nich.
2 – tyle mld zł wynosiły przychody spółki w 2013 r.
103,1 – tyle mln zł wyniósł zysk z działalności operacyjnej spółki za 12 miesięcy 2013 r. To 8,9 proc. lepiej, niż rok wcześniej.

PROCENTY
98 – o tyle proc. zmniejszyła się emisja CO2 w Dębicy dzięki inwestycji zakładu w nowoczesną ciepłownię.
75,3 – tyle proc. wynosił udział dębickich zakładów w produkcji ogumienia w Polsce w 1965 r.
70 – taki odsetek opon produkowanych w Dębicy trafia za granicę.

RANKINGI
5 – taką pozycję zajęła „Dębica” w 2013 roku w rankingu najczęściej wybieranych marek w Polsce.
14 – taką pozycję zakład zajmuje w zestawieniu najsilniejszych polskich marek niespożywczych.
1 – pozycja „Dębicy” wśród producentów opon w Polsce.
54 – miejsce zakładu w 2013 r. w rankingu stu najszybciej rozwijających się spółek giełdowych.
46 – lokata „Dębicy” w rankingu 400 największych przedsiębiorstw w Polsce.