Bodziszek żałobny ma nieładną nazwę, ale to świetna roślina i ma kwiaty w niespotykanym kolorze. Posadziłam w ogrodzie i pięknie rośnie

Bodziszek żałobny (Geranium phaeum) jest też nazywany czarną wdową. Te niezbyt sympatyczne nazwy pochodzą od niezwykłego koloru jego kwiatów, które są purpurowofioletowe, a gdy brakuje światła, np. o zmierzchu lub w cieniu w pochmurny dzień, wyglądają na niemal czarne.
Jednak nie zrażaj się jego nazwą, bo ten bodziszek ma wiele zalet. W Polsce jest rośliną rodzimą, choć występuje głównie na południu kraju. W Beskidach, ale też innych górach, spotkasz go na obrzeżach lasów, na polanach, w przydrożnych zaroślach. A to oznacza, że jest:

• odporny na mróz,
• niezbyt wymagający.

Czasem jest przedstawiany jako roślina ekspansywna, która może opanować ogród. W moim rośnie od lat i nie zauważyłam, by tak było – a jest to region jego naturalnego występowania. Ładnie rozrasta się i trochę rozsiewa, ale nie mam z nim żadnych problemów. Jednak na wszelki wypadek zwróć uwagę na jego zapędy.

Bodziszek żałobny od wiosny tworzy kępy ładnych liści. Przypominają one nieco liście żurawek, ale mają dłuższe ogonki, przez co są wyższe. Ponad liście wyrastają łodyżki kwiatowe, które rozgałęziają się. Na ich końcach pojawiają się nieduże, ale liczne kwiaty. Najbardziej podstawowym kolorem ich płatków jest ciemny fiolet, z jasną obwódką u nasady i dekoracyjnymi pręcikami i słupkiem. Pojedyncze kwiaty może nie olśniewają, ale rośliny tworzą ich dużo i masa kwiatków unosząca się nad kępą liści wygląda pięknie. Całość osiąga około 60-70 cm wysokości.

Sprawdź: Jak zadbać o żurawki, żeby piękne przez lata. Jeden zabieg jest kluczowy

Te bodziszki mają też sporo odmian ozdobnych o zróżnicowanych kolorach kwiatów i liści. Należy do nich m.in.:

• bodziszek żałobny Samobor – to odmiana pochodząca z Chorwacji, ale bardzo popularna w uprawie. Wyróżnia się czerwonobrązowymi plamami na liściach, a kwiaty ma w ciemnofioletowym kolorze,
• bodziszek żałobny Album – o białych kwiatach,
• bodziszek żałobny All Saints – kwiaty błękitnolawendowe,
• bodziszek żałobny Blue Shadow – kwitnie na fioletowoniebiesko.
• bodziszek żałobny Chocolate Chip – kwiaty z brązowym zabarwieniem.

Jest też kilka odmian o kolorowych liściach, np. Variegatum (liście z białą obwódką), Dots and Dashes, które zdobią żółte plamy, czy wspomniany już Samobor.

Ten bodziszek zwykle kwitnie od połowy lub końcówki maja do lipca. Jednak w 2024 r. znacznie przyspieszył i zakwitł już w kwietniu (niestety ucierpiał od śniegu, który spadł pod koniec miesiąca i połamał kwiaty).

Tak, ten bodziszek to bylina. Raz posadzony, będzie kwitł przez lata.

Bodziszek żałobny nie jest wybredny co do ziemi, rośnie na różnych podłożach, a szczególnie lubi gliniaste lub gliniasto-piaszczyste oraz próchnicze. Najbardziej odpowiada mu lekki cień – nie sadź go tylko w mocnym słońcu, a będzie zadowolony. Radzi sobie też nawet w mocnym cieniu, ale gorzej kwitnie, a odmiany od kolorowych liściach w cieniu będą tracić kolory i zielenieć.

Ta roślina w zasadzie „sama rośnie”. Czasem warto ją podlać, ale zrób to, jeśli dłużej nie pada, nie musisz codziennie biegać z konewką czy wężem. Bodziszek wprawdzie zniesie suszę, ale będzie gorzej wyglądać i słabiej kwitnąć (może zachorować na mączniaka, choć ogólnie jest odporna na choroby). W sezonie tego bodziszka możesz zasilać nawozem dla roślin kwitnących. Ja stosuję kompost oraz suszony obornik owczy – rośnie pięknie i ma mnóstwo kwiatów.

Cięcie bodziszków nie jest konieczne, ale pomoże utrzymać ładny wygląd roślin. Po kwitnieniu wyglądają na „zmęczone”, są wyrośnięte i pokładają się. Możesz wtedy przyciąć łodygi kwiatowe, ale ja ścinam całość, nad ziemią. Szybko wyrastają młode liście, a ich kępa wygląda ładnie i świeżo. Pojawiają się też kwiaty, choć jest ich mniej niż pierwszym razem.

Sadzonki bodziszków można kupić, szczególnie jeśli zależy nam na konkretniej odmianie. Możesz także posiać nasiona bodziszka żałobnego, choć wschodzi długo. Posiej go wiosną lub jesienią. Po kwitnieniu możesz go także wykopać i podzielić. Uzyskasz w ten sposób nowe rośliny do posadzenia (liście przytnij). Rośliny można także dzielić wczesną wiosną, ale wtedy mogą mieć problem z kwitnieniem w tym sezonie.

Kępy bodziszków żałobnych bardzo ładnie wyglądają i czują się w towarzystwie m.in. żurawek, funkii, tawułek ogrodowych, orlików (w jaśniejszych miejscach), parzydła leśnego czy paproci. Nadają się do naturalistycznych i leśnych ogrodów, ale możesz je sadzić wszędzie tam, gdzie ma mocnego słońca. Zwróć uwagę na wielkość roślin, bo od żurawek i niektórych funkii będą większe.

Dowiedz się więcej: Jak uprawiać funkie, jakie wybrać i jak je wykorzystać

Warto wiedzieć, że łacińska nazwa wszystkich bodziszków – Geranium – pochodzi od greckiego słowa, które oznacza żurawia. Bo dość długie i wąskie owoce tych roślin skojarzono z dziobami żurawi. Z kolei „pheum” w nazwie bodziszka żałobnego oznacza „brązowy”.

Źródła
Grabowska, B., Kubala, T., Encyklopedia bylin, tom I, Poznań 2011
McHoy, P., Berry, S., Bradley, S., Gardening success, London 2003
Plant of the week - Geranium phaeum