Archeolodzy odkrywają wczesnośredniowieczne Lesko. To była ogromna osada. Zobacz zdjęcia i wideo

Przeszłość Leska badała na przełomie lat 60 i 70 Maria Zielińska, archeolog z Muzeum Historycznego w Sanoku. Jej badania przyniosły niespodziankę, gdyż okazało się, że wczesnośredniowieczne Lesko nie było położone na wzgórzu, ale dość nisko, nad Sanem, w okolicy obecnego Technikum Leśnego. Kolejne badania prowadzone były przez Macieja Dębca z Uniwersytetu Rzeszowskiego w 2014 roku, a obecne są kontynuowane przez sanockich archeologów Piotra Kotowicza i Marcina Glinianowicza.

Badania są koniecznością, gdyż na tym terenie ma powstać farma fotowoltaiczna, dzięki której w ekologiczny sposób będzie pozyskiwana energia na potrzeby pobliskiego basenu kąpielowego. Konserwator zabytków przed rozpoczęciem inwestycji nakazał przeprowadzenie badań sondażowych. Potwierdziły one istnienie stanowiska archeologicznego, zapadła więc decyzja, by przeprowadzić prace wykopaliskowe na ponad 40 arach gruntu.

– Na pewno ogromnie poszerzą nam wiedzę o najwcześniejszym Lesku z XI-XIII wieku – podkreśla Piotr Kotowicz, archeolog z Muzeum Historycznego w Sanoku.

W tym okresie Lesko było częścią Rusi Kijowskiej, a później Halickiej. Zabytki, które są znajdowane podczas prac wykopaliskowych, wiążą się właśnie z tym kręgiem kulturowym.

Archeolodzy badają osadę, o której można powiedzieć, że była ogromna, wielohektarowa. Osada na pewno posiadała część gospodarczą.

– Świadczą o tym różne przedmioty znajdowane prawdopodobnie w piwniczkach, albo obiektach produkcyjnych, żużle żelazne, fragmenty przetopionego szkła oraz duże bryły żużla miseczkowatego, który świadczy o przeróbce żelaza, która tutaj następowała – dodaje Piotr Kotowicz.

Badacze natrafili na wczesnośredniowieczne obiekty, ogromne jamy, otoczone słupami. Nad tymi obiektami zawieszone były prawdopodobnie konstrukcje zadaszające.

– Może były to domostwa, ale nie jesteśmy jeszcze w stanie tego potwierdzić lub magazyny, które były wykonywane w konstrukcji słupowej – dywaguje badacz.

Archeolodzy w tych obiektach znaleźli najwięcej materiałów. Są to bardzo liczne duże fragmenty naczyń, przęśliki oraz dwa koraliki szklane, w tym jeden ze złotą folią. To ekskluzywny zabytek datowany na XI-XII wiek. Tuż przed weekendem natrafiono na fragment szklanej bransolety. Jest to również elitarny wytwór kultury staroruskiej.

Dzięki pomocy Mieczysława Skowrońskiego, który z wykrywaczem metalu penetrował powierzchnię stanowiska w Lesku, udało się odnaleźć dwie plomby, zwane drohiczyńskimi, które w czasach staroruskich służyły do znakowania towarów. To sugeruje, że w osadzie mógł też rozwijać się handel.

– Czy San był wówczas rzeką spławną i handel był prowadzony rzeką, czy też szlakiem handlowym wzdłuż Sanu? Tego niestety nie wiemy – dodaje archeolog.

Można domniemywać, że mieszkańcy osady zajmowali się również tkactwem, gdyż w czterech obiektach archeologom udało się odkryć przęśliki tkackie, czyli obciążniki do warsztatu tkackiego, wykonane z łupka owruckiego, czyli skały występującej w okolicach Owrucza.

Archeolodzy natrafili także na nieliczne ślady osady z czasów rzymskich z okresu II-III lub trochę późniejszego, IV w n.e. Na terenie pobliskiego stadionu sportowego w latach 60. prowadzono duże prace wykopaliskowe na znanej w literaturze naukowej osadzie rzymskiej. Na obszarze, który obecnie jest penetrowany przez archeologów prawdopodobnie jest jej przedłużenie.

Badacze odkryli również ślady z przełomu epoki brązu i żelaza, czyli sprzed 3 tysięcy lat, ale te ślady są bardzo nikłe.
Prace wykopaliskowe zakończą się do połowy czerwca i wtedy inwestor będzie mógł wejść na plac budowy.