Ulica dawna 1-go Maja. Jak się zmieniały nazwy ulic w Przemyślu

1 maja, przez kilkadziesiąt lat, ale również dzisiaj Święto Pracy. Jeszcze ćwierć wieku temu niemal każde miasto i miasteczko w Polsce miało taką ulicę. W Przemyślu na ten cel przeznaczono reprezentacyjną ul. Aleksandra Dworskiego. Przedwojennego działacza społeczno - politycznego, wieloletniego burmistrza Przemyśla. Był tak zasłużony, że jeszcze za swojego życia został patronem jednej z ulic.

Władze ludowej Polski uznały, że osoba ta nie jest godna roli patrona. Ulicę przemianowano na 1-go Maja. Było to o tyle "uzasadnione", że przez wiele lat przy tej ulicy znajdowały się Komenda Wojewódzka Milicji Obywatelskiej, osobny gmach zajmowała Służba Bezpieczeństwa, później połączone w Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych.

Jedna kamienica, ale kilka tabliczek z nazwą ulicy

Nazwę łatwiej było zmienić w uchwale miejskiej rady narodowej i dokumentach niż wcielić ją w życie, czyli na budynkach. Cały okres PRL-u Aleksander Dworski przetrwał na szybie drzwi wejściowych do jednej z kamienic.

Ciekawa jest sytuacja z obecną ul. bpa Jana Śnigurskiego. Obecnie i przed II wojną światową ten przemyski biskup był jej patronem. I, co dość dziwne, długo po wojnie nazwa się ta zachowała. W planie Przemyśla wydanym w 1957 r. nadal jest ul. Śnigurskiego. Na mapie z 1960 r., w rysunkowej części jest Śnigurskiego, ale już na drugiej stronie, w alfabetycznym spisie, jest Dzierżyńskiego, a w nawiasie Śnigurskiego.

Z tą ulicą związane są inne ciekawostki. Na jednej kamienicy zachowała się przedwojenna tabliczka z nazwą "Śnigórskiego", czyli z błędem ortograficznym. Przez długi czas po okresie przemian 1989 r. na jednej kamienicy nadal wisiało nazwisko Feliksa Dzierżyńskiego.

- Według mnie ta ulica powinna się nazywać Snigurskiego, bo taka jest prawidłowa wymowa nazwiska tego greckokatolickiego duchownego - mówi pan Wacław z Przemyśla.

Tysiąclecia do pomnika Świerczewskiego

Dzisiejsza i przedwojenna Franciszkańska przez pewien powojenny okres była Stalingradzką. Potem na dość długi czas przemianowano ja na Tysiąclecia. Kończyła się Pl. gen. Karola Świerczewskiego i jego pomnikiem. Monument usunięto, plac przechrzczono na Niepodległości, później ustawiono na nim pomnik Jana Pawła II.

W mieście niektórzy patroni ulic wędrowali. Tak np. było z przedwojennym działaczem socjalistycznym Hermanem Liebermanem. Po II wojnie doczekał się swojej ulicy. Na ten cel w 1947 r. przeznaczono ul. Serbańską. Fakt ówczesnej zmiany nazwy ulicy uwieczniono sporych rozmiarów tablicą, wmurowaną w ścianę jednej z kamienic. Tuż pod nią znajduje się dzisiejsza nazwa tej ulicy, czyli Serbańska. Lieberman na jakiś czas został zapomniany. Dopiero niedawno jego imieniem nazwano rondo na skrzyżowaniu ulic Jasińskiego i Batorego.

Ciekawa była sprawa z ul. Wybrzeże Tadeusza Kościuszki. Przedwojenna nazwa, przetrwała m.in. okupację niemiecką, czasy sowieckie, okres PRL-u, a upadła w wolnej Polsce. Zdecydowano, że będzie się ona nazywać Wybrzeżem Ojca Św. Jana Pawła II. Kościuszko "zachował" się jako patron niewielkiej uliczki prowadzącej z Mostu Orląt do Rynku.

Wędrującą ulicą jest Bronisława Trentowskiego, filozofa żyjącego w latach 1808 - 1869. Przez długie lata była to boczna ul. Lwowskiej (koło dzisiejszego McDonalda). Filozofowi zaszkodziły inwestycje. Obok powstało Rondo Paderborn. Wtedy Trentowskiego wyrzucono na tyły Galerii Sanowa, jako boczną Konopnickiej, a "uwolnioną" od niego ulicę nazwano Heidi Wernerus - Neumann, zasłużonej dla przyjaźni polsko - niemieckiego, pochodzącej właśnie z Paderborn.