Odmulanie zalewu w Rzeszowie pod znakiem zapytania

Rzeszowski zalew na Wisłoku został zbudowany w 1971 roku. Powstał w celach przeciwpowodziowych i rekreacyjnych. Początkowo korzystały z niego tłumy rzeszowian, ale z biegiem lat woda stawała się coraz brudniejsza, a dno coraz bardziej zamulone. Powód? Konstrukcja mostozapory, która wodę przepuszcza górą, a dołem zatrzymuje płynący z nurtem piasek. W tej chwili mułu jest tak dużo, że zdaniem ekologów stanowi ogromne zagrożenie dla rzadkich gatunków roślin i zwierząt.

Bez podjęcia stanowczych działań w ciągu kilku lat może zagrozić także ujęciom wody - miejskiemu na osiedlu Zwięczyca i temu na wysokości Lisiej Góry, wykorzystywanemu przez WSK. Sławomir Gołąb, radny Rozwoju Rzeszowa i żeglarz przekonuje, że zalew na Wisłoku stracił także swoje walory rekreacyjne.

- W 1981 roku zdawałem tu egzamin na sternika. Żaglówki równego rozmiaru pływały wówczas po całej powierzchni akwenu, który dodatkowo był szerszy. Dzisiaj trzeba wiedzieć którędy można pływać, żeby nie narobić sobie kłopotów. W niektórych miejscach mułu jest tak dużo, że łatwo zatrzymać się na mieliźnie, a żeby popchać łódkę, trzeba wskoczyć do wody i zanurzyć się po pas w mule. Większą łódką jak optymist nie ma nawet co wypływać na zbiornik - mówi Sławomir Gołąb.

Zwężenie zalewu od strony ul. Cichej miało rozwiązać problem, ale mimo wzmocnienia nurtu rzeki niewiele dało. Dlatego od kilku lat władze Rzeszowa szukają sposobu na oczyszczenie koryta. Ponieważ rzeką zarządza Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie, miasto nie może zapłacić za zakup, lub wynajęcie refulera odsysającego muł.

- Dlatego staramy się pomóc RZGW. Kilka lat temu ściągnęliśmy do miasta firmę, która chciała odmulić koryto w zamian za wydobyty urobek. Roboty storpedowali jednak ekolodzy. Teraz liczymy na to, że zalew uda się odmulić dzięki pieniądzom z programu ochrony przeciwpowodziowej dorzecza górnej Wisły - mówi Maciej Chłodnicki, rzecznik prezydenta Rzeszowa.

Kilka tygodni temu przedstawiciele RZGW Kraków byli w tej sprawie w Rzeszowie. Po wielomiesięcznych rozmowach z prezydentem Tadeuszem Ferencem zapewnili, że zabierają się za odmulanie zalewu. Zobowiązali się, że w przyszłym roku przygotują dokumenty, na które zarezerwowali 250 tys. zł. Ale program, z którego chcą finansować zadanie został zawieszony przez rząd. Jak przekonuje Wojciech Bosak, zastępca dyrektora RZGW Kraków, nie oznacza to, że prace trzeba będzie wstrzymać.

- Program jest zawieszony, ale w momencie, kiedy rząd podejmował taką decyzję, przygotowano listę kilkunastu zadań, które mimo to zostaną dokończone. Jest na niej m.in. odmulanie dwóch zbiorników: Tresna k. Żywca i w Rzeszowie, na Wisłoku - zapewnia Wojciech Bosak.

Decyzja rządu, dotychczasowy pełnomocnik programu, wojewoda małopolski Jerzy Miller ma doprowadzić do końca wszystkie projekty z listy.

- Jest nam bardzo przychylny. Kilka razy próbowałem rozmawiać o sprawie z ministrami środowiska, ale niewiele z tych rozmów wynikało. Z panem Millerem od razu znaleźliśmy wspólny język, dlatego o przyszłość projektu jestem spokojny - mówi Tadeusz Ferenc, prezydent Rzeszowa.

RZGW Kraków szykuje się już do przetargu, w którym zleci przygotowanie dokumentacji potrzebnej do rozpoczęcia prac na Wisłoku. Komplet pozwoleń ma powstać w 2015 roku. W kolejnych latach na zalewie mają pracować refulery. Zdaniem ekspertów, aby przywrócić zbiornikowi walory rekreacyjne i użytkowe, trzeba wyciągnąć z dna od 1,5 do 2 mln m sześc. mułu. W pierwszym roku operacja ma kosztować ok. 30 mln zł. Potem ok. 1 mln zł rocznie, aby utrzymać koryto w dobrym stanie.