Jak przygotować miód pitny?

- Wyrób miodu pitnego domowym sposobem jest dość prosty, zwłaszcza dla osoby, która robiła już wina owocowe - podkreśla Bogumił Rychlak z Rzeszowa, miłośnik i pasjonat miodów pitnych oraz nalewek robionych domowym sposobem. Przygodę z miodosytnictwem zaczął jeszcze w okresie studiów. - Aby powstała fermentacja potrzebne są drożdże, ale miód pitny może powstać także w sposób naturalny - wyjaśnia nasz ekspert.
Istotny w obu przypadkach jest fakt, że miód, z którego chcemy zrobić trunek, musi być płynny.

- Ale zanim jeszcze przejdziemy do fermentacji musimy zastanowić się, czy to ma być to miód sycony czy niesycony. Stąd też wzięła się nazwa miodosytnictwo - naturalny sposób wytwarzania napoju alkoholowego z miodu - mówi pan Bogumił.

Miód sycony to miód gotowany z wodą, w odpowiednich proporcjach.

- Tradycyjnie miody pitne dzieli się na półtoraki, dwójniaki, trójniaki i czwórniaki - wyjaśnia cierpliwie nasz rozmówca.

W miodosytnictwie ważny jest czas i cierpliwość.

Popularnym miodem pitnym jest czwórniak, zwany czworakiem lub czwartakiem. To wytrawny, mało alkoholowy trunek, podobny do wina stołowego.

- Aby powstał czwórniak musimy zmieszać jedną część miodu z trzema częściami wody i ugotować. - W moim czwórniaku leśnym proporcje są takie: 900 g (słoik) miodu i 3 słoiki wody. Przelewam to do garnka i gotuję ok. 1 godziny. Do gotującego miodu wsypuję łyżeczkę kwiatu muszkatu, skórkę pomarańczy. Po ostygnięciu dodaje się aktywnych drożdży winiarskich bayanus.

Wyrób takiego miodu nawet nowicjuszom nie powinien przynieść zbyt wiele trudności. W miodosytnictwie ważny jest czas i cierpliwość.

"Przy wyrobie wszystkich napojów miodowych wypada rozróżnić trzy okresy, to jest: przygotowanie płynu do fermentacji, czyli przyrządzenie brzeczki, fermentacja, czyli kiśnienie płynu, dojrzewanie napoju" - czytamy w książce Teofila Ciesielskiego, "Miodosytnictwo. Sztuka przerabiania miodu i owoców na napoje".

Jak zrobimy brzeczkę?

W zależności od sposobu zrobienia brzeczki, miody możemy podzielić na sycone i niesycone.
- W miodach syconych (warzone), brzeczkę (wodę i miód) przez pewien czas się gotuje - objaśnia pan Bogumił. - Natomiast w miodach niesyconych brzeczka powstaje przez rozpuszczenie miodu najwyższej jakości w zimnej wodzie. Temperatura wody nie powinna przekraczać 40 stopni C.

Proporcja wody i miodu

Zależnie od proporcji wody i miodu, oprócz czwórniaka wyróżnić możemy: półtoraki dwójniaki, trójniaki oraz piątaki. Znany jest także pierwak.
- Trójniaki, zwane są także trzeciakami lub trojakami. Ich nazwa pochodzi stąd, że na jedną część miodu przypadają dwie części wody. Ma najczęściej około 13-14 proc. alkoholu, podczas kiedy czwórnik zawiera go najczęściej około 11-12 procent - wyjaśnia nasz ekspert.
W dwójniaku - proporcja wody i miodu to pół na pół. Ma on najczęściej około 16 proc. alkoholu. Półtorak - na jedną część miodu przypada pół litra wody. Miód jest gęstyi z racji tego, że miód jest bardzo słodki, to alkoholu ma niewiele, ok. 10 proc. Pierwak - jest jeszcze słodszy od półtoraka. Natomiast piątak - 1 część miodu, a cztery części wody.

Ważny jest smak, a nie alkohol

Aby przyśpieszyć fermentację miodu, należy zlewać miód znad osadu. - Ale trzeba pamiętać, że przy robieniu miodów ważny jest czas. To nie jest napój, który układa się szybko - zaznacza pan Bogumił.
Najstarszy trunek możemy pić jak wino. Zalecany jest także do kawy lub ciast.
- Miód pitny uważany jest za napój królewski, arystokratyczny. Kiedyś podawany był tylko na specjalne okazje, m.in. święta Bożego Narodzenia, Wielkanoc, wesele - opisuje Bogumił Rychlak. - Miodem pitnym nie możemy się zbytnio upić. Miód w głowę nie idzie - śmieje się nasz ekspert.

Różne smaki

Pod względem smakowym miody dzielimy na czyste, korzenne i owocowe.
- W miodach czystych nie ma nic innego poza miodem i wodą. Natomiast miody pitne korzenne - to te z dodatkiem przypraw, ziół, m.in. chmielu, korzenia fiołkowego, wanilii, imbiru, tataraku, cynamonu, kolendry, jałowca - wylicza pan Bogumił. - Miody owocowe zrobione są m.in. z dodatkiem soku owoców (malin, wiśni, czereśni, jabłek, winogron) oraz samych owoców lub skórki m.in. pomarańczy.

Miód pitny bez drożdży

- Miód pitny powstający w sposób naturalny bez dodatku drożdży nazywany jest esencją - tłumaczy ekspert. - Miód musi być gotowany razem z jałowcem. Traci swoje właściwości, ale zyskuje trwałość. Gotuje się go do momentu, aż odparuje połowa albo 1/3 (wtedy będzie słodszy), później przelewa do beczki, gdzie w sposób naturalny fermentuje pod własnym ciężarem.

Jakich miodów używać

Do wyrobu miodów pitnych najlepiej używać miodów w sprawdzonej pasiece. Najpopularniejszy to miód lipowy, ale można sięgnąć także po miód wielokwiatowy, akacjowy, nawłociowy i gryczany. Najrzadziej używany jest miód wrzosowy.

Przechowywanie

Miody pitne, przelane do butelek można przechowywać w suchych, ciemnych i chłodnych pomieszczeniach o stałej temperaturze. Nadają się do tego spiżarnie, piwnice.