Historyczne początki miejscowości Lutowiska sięgają roku 1580. Przez wieki żyli tam zgodnie Ukraińcy, Żydzi i Polacy te trzy różne kultury tworzyły bogatą, wielokulturową społeczność.
Tragiczne wydarzenia II wojny światowej i lat bezpośrednio po niej następujących m.in. Akcji Wisła, spowodowały, że tamten świat bezpowrotnie przestał istnieć. Pozostały tylko fragmenty wspomnień, które gmina postanowiła zagospodarować i zachować dla potomności.
Idea Ekomuzeum "Trzech Kultur" czerpie z dziedzictwa kulturowego nieistniejącej już dziś społeczności, a także korzysta z unikalnych zasobów przyrodniczych Bieszczad.
Oba te elementy stanowią podstawę do aktywnego włączenia się zamieszkujących te tereny ludzi, w budowanie społecznych form ochrony tych dóbr, a także rozwoju ekonomicznego i edukacyjnego tych okolic. Ekomuzeum "Trzy kultury" umiejscowione jest na terenie gminy Lutowiska. Gmina w całości należy do Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery "Karpaty Wschodnie". Na jej terenie znajduje się również siedziba i większa część Bieszczadzkiego Parku Narodowego.
Infrastruktura wchodząca w skład Ekomuzeum
Podstawową rzeczą, która wchodzi w skład Ekomuzeum jest 13-kilometrowa ścieżka historyczno-przyrodnicza wokół Lutowisk. Na trasie zainstalowano kierunkowskazy oraz 14 tablic informacyjnych, 14 drewnianych ławek oraz 2 zadaszone wiaty i miejsce na ognisko.
Dodatkowo w dla turystów przygotowano kilkadziesiąt atrakcji historycznych i przyrodniczych - w większości oznakowanych tablicami - m. in.: miejsce po dawnym dworze; arboretum przyszkolne; kirkut - drugi co do wielkości cmentarz żydowski w Bieszczadach; cerkwisko i cmentarz greckokatolicki; kilka chyż bojkowskich - dawnych domostw Bojków; ruiny synagogi (w tym roku 2006 została oczyszczona z gruzu i śmieci oraz odkrzaczona); dawne kino "Strażnica"; stara szkoła polska; stara szkoła żydowska; neogotycki kościół p.w. św. Stanisława Biskupa; pomnik na cześć Żydów pomordowanych przez hitlerowców podczas II wojny światowej; cztery punkty widokowe na pobliskich wzgórzach; szlak filmowców - miejsce, w którym kręcono zdjęcia do filmu Jerzego Hoffmana "Pan Wołodyjowski", kilka siedlisk roślin i zwierząt.
Stałe i czasowe ekspozycje Ekomuzeum prezentują przyrodę, historię i kulturę Lutowisk i okolic - z lokalną przyrodą można zapoznać się obecnie w Ośrodku Informacyjno-Edukacyjnym Bieszczadzkiego Parku Narodowego; przygotowywana jest izba historyczno-kulturowa, która mieści się w Zespole Szkół w Lutowiskach.
Do najciekawszych ekspozycji Ekomuzeum należy ekspozycja bieszczadzkich produktów lokalnych (rękodzieło, sztuka, przetwory spożywcze i inne produkty). Znajduje się ona w Bieszczadzkim Centrum Promocji i Certyfikacji Produktu Lokalnego w Lutowiskach.
Pomysłodawcy Ekomuzeum zadbali tez o noclegi dla turystów. Baza noclegowa obejmuje 15 miejsc w pensjonacie Chata "Magoda", 25 miejsc w Ośrodku Informacyjno-Edukacyjnym Bieszczadzkiego Parku Narodowego oraz 56 miejsc w schronisku młodzieżowym przy Zespole Szkół w Lutowiskach. Dodatkowo noclegi można znaleźć w kilku okolicznych gospodarstwach agroturystycznych.
Baza gastronomiczna znajduje się w stołówce Zespołu Szkół w Lutowiskach; Kawiarni Galeria "U Biesa i Czada" i Barze "Ryś". Wszystkie te placówki oferują pojedyncze potrawy regionalne, których asortyment jest systematycznie wzbogacany.
Dodatkowe atrakcje
Po Ekomuzeum, turystów oprowadza kilku certyfikowanych przewodników. Organizowane są również 2-4 godzinne warsztaty rękodzielniczo-artystycznych: maskarskie, hafciarskie, tkackie, garncarskie, koralikarskie, koronczarskie, bibułkarskie i rzeźbiarskie. W spokoju można tez wysłuchać prelekcji, oraz wziąć udział w wycieczkach przyrodniczych pod okiem pracowników naukowych Bieszczadzkiego Parku Narodowego oraz pracowników Nadleśnictwa Lutowiska.
Dla osób lubiących spędzać czas aktywnie przygotowano wycieczki rowerowe i jazdę konną. Zimą organizowane są wędrówki na rakietach śnieżnych i nartach biegowych pod kierunkiem wykwalifikowanych instruktorów, a także organizacja przejażdżek bryczką, kuligów i ognisk. Ochotnicza Straż Pożarna w Lutowiskach organizuje również pokazy gaszenia ognia.
Do cyklicznych imprez, które wchodzą do projektu można zaliczyć "Targi Końskie" nawiązujące do największych w Europie Środkowej przedwojennych targów bydła (lipiec) oraz wyścigi psich zaprzęgów "W Krainie Wilka" (luty).
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?