Mieszkańcy Widnej Góry: Tych Niemców trzeba godnie pochować

- Już mi ręce opadają, nie wiem, co dalej w tej sprawie robić. Jeżeli nie uda się tego załatwić w ciągu kilku najbliższych tygodni, to sprawa przepadnie na wiele lat - denerwuje się Stanisław Dąbrowski, obecnie mieszkaniec Przemyśla, ale pochodzący z Widnej Góry. Pasjonat historii i regionu. Od dłuższego czasu stara się o ekshumację Niemców.

Przez Widną Górę przebiega droga wojewódzka nr 880. Tuż przed rozjazdem na Rokietnicę i Pruchnik, znajduje się miejsce, gdzie pochowano dwóch niemieckich żołnierzy.

Pochowali Niemców w rowie

Historia wydarzyła się pod koniec wojny. Dwóch Niemców, młodych chłopaków, szukało schronienia u okolicznych mieszkańców. Wypatrzył ich jednak radziecki patrol. Któryś z żołnierzy chciał Niemców wziąć do niewoli, jednak starszy rangą Sowiet zdecydował, że zostaną na miejscu rozstrzelani. Tak się stało.

- Moja babcia Bronisława Drąg widziała całą tę akcję. Była wtedy przed domem. Po egzekucji straciła przytomność. Dlaczego? Bo miała syna w wieku podobnym do tych Niemców. Został wywieziony na roboty przymusowe do Rzeszy. Nie wiedziała co się z nim dzieje, dlatego tak bardzo cierpiała - opowiada Grażyna Knap.

Pani Bronisława już nie żyje, ale historię opowiedziała swojej córce Marii, mamie pani Grażyny. Drewniany dom, sprzed którego widziała egzekucję, do dzisiaj stoi przy drodze.

- Ich pogrzebano gdzieś tutaj - Lucyna Przybyło wskazuje na asfaltową drogę.

Kilkadziesiąt lat temu droga w tymi miejscu była o wiele węższa i jedynie utwardzona. Okoliczni mieszkańcy pogrzebali Niemców w rowie.

- Ojciec dokładnie widział, jak ciała chowano razem z nieśmiertelnikami - mówi pani Lucyna.

Metalowe nieśmiertelniki to "dowód osobisty" każdego żołnierza. Są tam podstawowe informacje o nim. Żołnierze noszą je zawieszone na szyi.

Przydałby się georadar

- Jakiś czas po wojnie drogę poszerzano, wykonano asfaltową nawierzchnię. Ojciec pilnował kopiących robotników. Przekopali sporo ziemi, niestety nie natrafili na kości - opowiada pani Lucyna.

Jej zięć, Grzegorz Drąg, ma plany, na których jest zaznaczone miejsce pochówku. Wyznaczyli je archeolodzy. Badania terenowe w tym miejscu prowadzili również wolontariusze z warszawskiej fundacji "Pamięć". Zajmują się odnajdywaniem mogił niemieckich żołnierzy, poległych w czasie II wojny światowej.

- Szczątki powinny być ekshumowane i przeniesione np. do zbiorowej mogiły żołnierzy niemieckich w Przemyślu - twierdzi Stanisław Dąbrowski.

W tej sprawie pukał do wielu drzwi. Bez skutku.

- Może jakby ktoś miał georadar i mógł go pożyczyć albo sam wykonać badania. Wtedy łatwo byśmy zlokalizowali szczątki. Pamiętajmy, że to Unia w dużym stopniu finansuje remonty dróg. A w Unii Niemcy mają dużo do powiedzenia. Źle byłoby, gdyby się dowiedzieli o takiej sytuacji - twierdzi pan Stanisław.

Każdemu należy się godny pochówek

Remont drogi 880 ma się zakończyć za kilka tygodni. Zostanie ona poszerzona, na jezdni będzie ułożona nowa warstwa asfaltu, obok chodniki.

Dlaczego mamy się przejmować losem Niemców, którzy przecież napadli na nasz kraj?

- Nie można sądzić wszystkich ludzi jedną miarą. Tutaj niedaleko, przed II wojną światową i podczas jej trwania mieszkała niemiecka rodzina. Bardzo dobrzy ludzie. Być może to dzięki nim nasza wioska uniknęła pacyfikacji, a takie były w sąsiednich miejscowościach. Wyjechali po wojnie. Godny pochówek należy się każdemu - twierdzi pani Lucyna.