Alarm dla Galerii Dąmbskich!

Ossolineum przejmie ją na własność - takie rozwiązanie chce nam narzucić minister kultury Bogdan Zdrojewski.

Tak na chwilę obecną wygląda głośna sprawa kolekcji, o której pisaliśmy przez cały rok. To nic, że od 105 lat jest związana z Rzeszowem. Nie mają znaczenia żadne argumenty: formalno - prawne, historyczno - merytoryczne, etyczno - moralne czy społeczno - polityczne, które w korespondencji z Ministerstwem Kultury przytaczały władze województwa i muzealnicy.

Ani Ossolineum, ani dwaj kolejni ministrowie kultury nie wzięli pod uwagę 3 tysięcy podpisów mieszkańców Podkarpacia. Podpisy w obronie Galerii zebrały Nowiny wraz z Muzeum Okręgowym w Rzeszowie. To wszystko razem nie ma żadnego znaczenia.

Proponuje spotkanie

Przemysław Nowogórski, dyrektor Departamentu Dziedzictwa Narodowego MKiDN w ubiegłym tygodniu poinformował Nowiny (po rozmowie z ministrem Bogdanem Zdrojewskim):

- Galeria pozostanie w Rzeszowie, ale jako "depozyt wieczysty" Ossolineum. Minister Zdrojewski proponuje spotkanie w Warszawie w tej sprawie zainteresowanym stronom: Ossolineum oraz rzeszowskiemu Muzeum.

Historia sporu o Galerię Dąmbskich

- 13 marca 2007 r. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego wysłało do Muzeum w Rzeszowie wniosek Fundacji - Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu. Adolf Juzwenko, dyrektor Ossolineum żąda przywrócenia praw własności do 162 obrazów i 30 sztychów z Galerii Dąmbskich. Galeria od roku 1903 do dziś jest eksponowana w Rzeszowie. W latach 50. XX w. została wpisana do inwentarza rzeszowskiego Muzeum (a więc jest jego własnością).
- Marzec - kwiecień 2007 r. Przeciw próbie zabrania z Rzeszowa Galerii protestują: marszałek województwa, Rada Miasta, posłowie Prawa i Sprawiedliwości z Podkarpacia. Muzeum składa wyjaśnienie, w którym przytacza argumenty za pozostawieniem Galerii w Rzeszowie. Argumenty pozostają bez odpowiedzi: zarówno ze strony Ministerstwa Kultury jak i Ossolineum.
- Maj 2007. Posłowie PiS: Andrzej Szlachta, Stanisław Ożóg i Stanisław Zając zobowiązują się na łamach Nowin do interwencji u ministra kultury Kazimierza M. Ujazdowskiego (jednocześnie posła Ziemi Wrocławskiej) w sprawie pozostawienia Galerii w Rzeszowie.
21 maja 2007 Biuro Analiz Sejmowych wydaje - na zlecenie posła A. Szlachty - opinię prawną w której stwierdza, że Ossolineum utraciło prawa własności do Galerii i że powinna pozostać w Rzeszowie. W odpowiedzi Departament Prawno - Legislacyjny Ministerstwa Kultury opracował własną ekspertyzę w sprawie Galerii. Ministerstwo nie wyjaśniło, dlaczego dokument ten nie został udostępniony władzom Podkarpacia, parlamentarzystom i Muzeum w Rzeszowie.
- Maj - lipiec 2007. Adolf Juzwenko, dyrektor Ossolineum i Tomasz Merta, wiceminister kultury stwierdzają na łamach Nowin, że Galeria powinna pozostać w Rzeszowie, ale tylko jako depozyt Ossolineum, które stara się o przejęcie praw własności do Galerii. Nasza redakcja razem z Muzeum zebrały 3 tys. podpisów pod protestem w tej sprawie. Podpisy zostają wysłane do ministra Ujazdowskiego. Niestety, nie są brane pod uwagę - ani przez Ministerstwo, ani przez Ossolineum.
- Październik 2007. Posłowie PiS z Podkarpacia nic nie uzyskali od ministra Ujazdowskiego. Stwierdził tylko, że "nie jest stroną w sporze o Galerię Dąmbskich". W czasie kampanii przed wyborami posłowie PiS unikają wypowiedzi na temat Galerii Dąmbskich oraz na temat swoich działań w jej obronie.
- 30 października 2007 r. "Skoro Ministerstwo Kultury rozpoczęło sprawę, to ono musi doprowadzić ją do finału. Skończmy z tym bezsensem. Jak inaczej można nazwać próby odbierania Rzeszowowi Galerii po 104 latach wystawiania jej w tym mieście?" - stwierdza 30 października ub.r. na łamach Nowin poseł Elżbieta Łukacijewska z Platformy Obywatelskiej. Ministrem kultury zostaje Bogdan Zdrojewski - także z Wrocławia. Posłanka zapowiada interwencję u ministra oraz definitywne zakończenie sprawy Galerii - na korzyść Rzeszowa.
- 22 lutego 2008 r. Minister Zdrojewski w liście do posłanki E. Łukacijewskiej wyraża wolę pozostawienia Galerii w Rzeszowie, ale jedynie jako depozytu Ossolineum. Minister Zdrojewski daje tym samym do zrozumienia, że Galeria Dąmbskich zmieni właściciela: zamiast Muzeum Okręgowego w Rzeszowie stanie się nim Ossolineum.

Depozyt wieczysty - nie do przyjęcia

- Propozycja Ossolineum pozbawia nas możliwości dysponowania Galerią - mówi prof. Sylwester Czopek, dyrektor Muzeum Okręgowego w Rzeszowie. - Na spotkanie w Ministerstwie udać się mogę tylko razem z marszałkiem województwa. Niech on zadecyduje, czy Podkarpacie może pozbyć się Galerii - kolekcji o ogromnej wartości historycznej, kulturowej i materialnej.

- Marszałek Zbigniew Cholewiński nie zgadza się na depozyt i na to, by Galeria zmieniła właściciela - przypomina Aleksandra Gorzelak - Nieduży, jego rzecznik prasowy.

Marcin Lewandowski z kancelarii mecenasa Jacka Lewandowskiego, pełnomocnika prawnego Muzeum podkreślił, że ani depozyt, ani depozyt wieczysty nie gwarantują pozostania Galerii w Rzeszowie. Właściciel może bowiem pod byle pretekstem wypowiedzieć umowę depozytową.

- Niech Ossolineum poda sprawę do sądu. Uszanujemy prawomocny wyrok - powiedział Marcin Lewandowski. Tego samego zdania jest dyrektor S. Czopek.

W ciągu roku bojów o Galerię Rzeszowowi nie udało się niczego konkretnego załatwić. Sprawa nadal jest w zawieszeniu.

(ramka 2: )
22 lutego br. minister Bogdan Zdrojewski wystosował pismo (SM-26/2008) do poseł Elżbiety Łukacijewskiej w sprawie Galerii. Czytamy w nim m.in.: "...podjąłem decyzję o konieczności ostatecznego uregulowania (sprawy Galerii) poprzez pozostawienie jej w Muzeum Okręgowym w Rzeszowie". Minister podkreśla "niepodważalne znaczenie ekspozycji dla kultury i tradycji woj. podkarpackiego". W tym samym liście czytamy, że podejmie się roli inicjatora porozumienia pomiędzy Ossolineum a Muzeum w Rzeszowie. "Kluczowe jest tu uregulowanie prawne depozytu (podkreślenie Nowin), które nie powodowałoby w przyszłości zbędnych wątpliwości i sporów" - czytamy w liście.

Minister Bogdan Zdrojewski unika odpowiedzi

Pytania Nowin do ministra kultury wysłane e-mailem do Ministerstwa Kultury 4.03. br., na które dotychczas minister nie odpowiedział:

1) Skoro Muzeum w Rzeszowie jest właścicielem Galerii (wpis do inwentarza) to jak można mówić o depozycie? Tylko prawomocny wyrok sądowy może rzeszowskie Muzeum pozbawić własności Galerii. To Ossolineum chciało w 2007 r. przejąć prawa własności Galerii (za pośrednictwem min. Ujazdowskiego) pozostawiając ją czasowo w Rzeszowie w charakterze depozytu.

2) Co pan Minister Zdrojewski chce zrobić w tej sprawie? Czy zamierza zmienić właściciela Galerii oddając ją Ossolineum, a z Muzeum Okręgowego uczynić jej depozytariusza?

3) Dyrekcja Ossolineum powołuje się na fakt, iż Dąmbscy oddali Galerię w depozyt lwowskiemu Zakładowi Narodowemu. Jednak w ciągu 200-letniej historii Galerii jej depozytariuszami (nie właścicielami!) byli także: Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie i Magistrat Miasta Rzeszowa. Czy w tej sytuacji pan minister zamierza uznać prawa jedynie Ossolineum? Jeżeli tak, to na jakiej podstawie? Jeżeli nie - to po co wogóle pisać o depozycie?