Egzamin gimnazjalny: jak przygotować się na język polski

Jakie błędy najczęściej popełniają uczniowie rozwiązując zadania z języka polskiego?

- Przy dłuższych pracach pisemnych uczniowie nie zwracają uwagi na wymaganą w zadaniu objętość - przekazuje swoje doświadczenia jako egzaminatora Aldona Rączy, polonistka w Gimnazjum nr 10 w Rzeszowie - Lub nie doczytają tego, co w poleceniu napisane jest mniejszym druczkiem: "Twoja praca nie może być krótsza, niż połowa miejsca na odpowiedź". Albo lekceważą to i piszą tyle, ile im się uda. Bywa również, że kombinują nienaturalnie rozciągając litery. A przez to tracą punkty.

Uwaga na haczyki

Nauczyciele zwracają uwagę, że największy problem uczniowie mają z czytaniem ze zrozumieniem. Jeden źle przeczytany, przekręcony wyraz może wypaczyć znaczenie całego polecenia. Gdy brzmi ono: "Wymień kilka przykładów", często uczniowie omijają wzrokiem słowo "kilka" i podają jeden przykład. Nie zauważają też słów "tylko" i "wyłącznie". Nie zwracaja uwagi na ukryte haczyki. Np. w poleceniu "podkreśl, które zdanie nie jest prawidłową opinią", omijają wzrokiem słowo "nie".

Aldona Rączy, polonistka w Gimnazjum nr 10 w Rzeszowie: - Radzę, by uczniowie dokładnie i uważnie czytali treść zadania. A nie w pośpiechu, po łebkach. Dwie minuty ich nie zbawią. Półtorej godziny na rozwiązanie zadań z pewnością wystarczy.

Brakuje akapitów

Uczniowie często zapominają o trójdzielności kompozycji zadania, czyli o wyróżnieniu wstępu, rozwinięcia i zakończenia. Także graficznym - w postaci akapitów.

- Przy krótkich formach wypowiedzi, jakimi są list, ogłoszenie, zaproszenie, podanie - niech mocniej koncentrują się na poleceniu - mówi Aldona Rączy. - Z reguły są tam "ukryte" wszystkie potrzebne dane.

Te krótkie formy wciąż warto ćwiczyć z nastolatkami. Natomiast dłuższe, jak rozprawka, kartka z pamiętnika, charakterystyka, opowiadanie - z reguły są wyćwiczone.

Kłopoty z metaforami

Dobrze by było, gdyby trzecioklasiści zwracali uwagę na środki stylistyczne, o jakich się mówi na lekcjach języka polskiego. Mają bowiem problem w znalezieniu i nazwaniu epitetów, porównań. Kłopoty sprawiają uczniom także związki frazeologiczne. Nie potrafią wytłumaczyć ich znaczenia i pochodzenia własnymi słowami. Głowią się, co znaczy czarna polewka, alfa i omega, dziadowski bicz itp.

Nie potrafią argumentować

Piszący powinni mocniej koncentrować się na argumentacji swojego stanowiska, jeśli w poleceniu widzą słowa "uzasadnij, przedstaw swoje zdanie, przekonaj". Trzeba wtedy pamiętać o używaniu zwrotów: "uważam, że, ponieważ, bo, sądzę, według mnie".

Aldona Rączy zachęca także, by młodzież ćwiczyła głośne opowiadanie przeczytanego tekstu, pisanie streszczeń. Bo zamknięcie bogactwa treści w niewielkiej ilości słów jest dla młodzieży problemem. Podobnie, jak precyzyjne nazywanie uczuć, emocji, nastroju.

Na bakier z przecinkami

Ortografia i interpunkcja jest tragiczna - zauważają egzaminatorzy. Warto przypomnieć sobie reguły pisowni oraz zasady stawiania przecinków. Dobrze napisać dyktando. Może je podyktować koleżanka, bądź któreś z rodziców.

Kolejny problem, na jaki zwracają uwagę polonistki, to nieczytelne pismo. Na zasadzie: "Niech się oceniający domyśli, co chciałem powiedzieć". A egzaminator nie będzie się domyślał. Za błąd uznaje rz z kropką (rż), lub "u" otwarte wyglądające jak "ó".

Co jeszcze warto sobie utrwalić? Gimnazjaliści powinni sobie przypomnieć omawiane lektury, ich tytuły, autorów i głównych bohaterów. By nie mylili ich w pracach. Często także mieszają się im pojęcia, gatunek literacki z rodzajem.
Jutro: jak przygotować się do testu matematyczno-przyrodniczego.